Khắc phục những bất cập kéo dài

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập. Đây là động thái nhằm khắc phục những bất cập kéo dài, đồng thời thể hiện rõ cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục.

Theo các quy định hiện hành, đặc biệt là Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 01/2006, chế độ phụ cấp ưu đãi đã góp phần cải thiện thu nhập cho nhà giáo. Tuy nhiên, thực tế triển khai bộc lộ nhiều bất cập, khiến một bộ phận giáo viên và nhân viên trường học chưa được đối xử công bằng, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.

Giáo viên mầm non là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi. Với công việc đặc thù đòi hỏi sự tập trung cao độ để đảm bảo an toàn và phát triển toàn diện cho trẻ nhỏ, giáo viên mầm non thường làm việc 9-10 giờ/ngày. Thế nhưng, thu nhập hiện nay chỉ đạt khoảng 6,63 triệu đồng/tháng - mức thấp nhất trong các cấp học. Từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024, đã có 1.600 giáo viên mầm non nghỉ việc, chiếm 22% tổng số giáo viên nghỉ việc toàn quốc.

Trong khi đó, giáo viên trường dự bị đại học có khối lượng công việc và trách nhiệm tương tự như giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú. Tuy nhiên, họ chỉ được hưởng phụ cấp ưu đãi 50%, trong khi đồng nghiệp ở trường phổ thông dân tộc nội trú được hưởng tới 70%. Sự chênh lệch này dẫn đến bất công trong chính sách đãi ngộ giữa các nhóm giáo viên có nhiệm vụ tương đương nhau.

Lần đầu tiên nhân viên trường học được hưởng phụ cấp

Một điểm nổi bật trong dự thảo là lần đầu tiên đề cập chế độ phụ cấp cho đội ngũ nhân viên trường học. Đây là lực lượng đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống giáo dục nhưng lâu nay bị “bỏ quên” trong các chính sách đãi ngộ.

Hầu hết họ đang hưởng mức lương thuộc loại thấp nhất trong hệ thống cán bộ, công chức, viên chức (loại B hoặc A0 theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP). Với cơ hội thăng tiến gần như không có, mức thu nhập thấp đã khiến các trường công lập khó tuyển dụng nhân sự chuyên trách, ảnh hưởng đến chất lượng hỗ trợ dạy học.

Theo dự thảo, các chức danh nhân viên sẽ được hưởng mức phụ cấp ưu đãi từ 15-25% tuỳ vào vị trí: 15% cho các chức danh hỗ trợ như thư viện, văn thư, thiết bị thí nghiệm, giáo vụ; 20% cho chức danh chuyên môn dùng chung như kế toán, y tế; 25% cho chức danh chuyên ngành.

Giáo viên mầm non cũng được điều chỉnh tăng phụ cấp từ 35% lên 45% ở vùng thuận lợi và tới 80% ở vùng đặc biệt khó khăn. Giáo viên trường dự bị đại học được nâng mức phụ cấp từ 50% lên 70%, ngang bằng với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú - một bước đi nhằm bảo đảm công bằng giữa các nhiệm vụ có tính chất tương đồng.

Minh bạch hóa cách tính và mở rộng phạm vi áp dụng

Dự thảo Nghị định mới áp dụng với tất cả viên chức và người lao động (kể cả hợp đồng, tập sự, thử việc) trong các cơ sở giáo dục công lập, trừ hệ thống giáo dục thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và cơ quan cơ yếu. Cách xác định mức phụ cấp sẽ dựa vào nhóm vị trí việc làm kết hợp cấp học, loại trường và địa bàn công tác, thay vì chỉ căn cứ vào cấp học và khu vực như trước đây.

Ngoài ra, dự thảo bổ sung hàng loạt quy định chi tiết về cách tính phụ cấp (bao gồm hệ số chênh lệch bảo lưu, đối tượng không hưởng lương hệ số), cũng như những trường hợp không được tính hưởng như thời gian đi công tác nước ngoài, nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội ngoài chế độ ốm đau và thai sản.

Lần đầu tiên, các tình huống thực tế như biệt phái, làm việc tại nhiều điểm trường, giảng dạy liên trường hay viên chức ngoài sư phạm tham gia giảng dạy... được quy định rõ ràng, giúp các địa phương có căn cứ pháp lý rõ ràng khi triển khai chính sách.

Việc ban hành Nghị định mới là cần thiết và cấp bách, trong bối cảnh ngành giáo dục đang chịu nhiều áp lực về nguồn nhân lực. Những điều chỉnh về phụ cấp lần này không chỉ góp phần giữ chân đội ngũ nhà giáo mà còn ghi nhận vai trò của các nhân viên hỗ trợ.

Đây cũng là bước tiến nhằm đồng bộ hóa chính sách, giảm bất công giữa các vùng miền, tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp cho tất cả đối tượng làm việc trong trường công lập. Khi đội ngũ nhà giáo và nhân viên giáo dục được hỗ trợ đúng mức, chất lượng giáo dục sẽ được cải thiện bền vững.