Xả thân

“Anh đi đánh án, đừng gọi điện nhé!”, đại úy Vũ Văn Nhất (hiện công tác phòng ma túy, Công an tỉnh Thanh Hóa) căn dặn vợ mỗi khi lên đường làm nhiệm vụ. Đó cũng là cách anh Nhất giữ an toàn cho mình và người thân, bởi mỗi chuyên án anh tham gia đều tiềm ẩn nguy hiểm, nên phải tuyệt đối bí mật để đảm bảo an toàn cho lực lượng làm nhiệm vụ. Tôi nửa thật, nửa đùa với anh Nhất: “Các anh có khi ngủ ở bìa rừng nhiều hơn ngủ với vợ con”? Anh Nhất gật đầu, cười khẽ, nhưng ánh mắt chất chứa nỗi niềm mà chỉ những ai khoác trên mình bộ quân phục mới có thể thấu hiểu.

Năm 2019, sau khi chuyển công tác từ Tây Nguyên ra Bắc, đại úy Vũ Văn Nhất được tổ chức phân công làm việc tại đội ma túy, Công an huyện Mường Lát. Khi ấy địa bàn Tà Cóm (Trung Lý) được xem là “điểm nóng” về ma túy nên các trinh sát có nhiệm vụ theo dõi, bám sát chặt chẽ địa bàn. 

Hơn chục năm gắn bó với công tác trinh sát ma túy, đại úy Vũ Văn Nhất không thể nhớ chi tiết đã cùng đồng đội phá bao nhiêu vụ án, nhưng theo ký ức, anh ước tính: “Có năm 90 vụ, có năm 60 vụ. Nhiệm vụ tổ chức giao đến đâu, chúng tôi hoàn thành đến đó”.

Theo đại úy Nhất, khác với dưới xuôi, đa phần các đối tượng sử dụng, tàng trữ, buôn bán ma túy tại điểm nóng Tà Cóm đều làm lán chòi trên núi cao, đường đi hiểm trở, để tránh bị lực lượng phát hiện. Bởi vậy, nhiều vụ việc khi lực lượng trinh sát tiếp cận hiện trường thì đối tượng đã rút vào sâu trong rừng.  

Trong cuộc chiến không khoan nhượng với những đối tượng liên quan đến ma túy, anh nhớ mãi vụ án S.A.D (Tà Cóm, Trung Lý) - đối tượng nằm trong đường dây buôn ma túy liên tỉnh bị bắt cách đây mấy năm. Nhà D nằm sâu trong chân núi, nơi những con nghiện thường xuyên tụ tập và là nơi cung cấp nguồn hàng cho đối tượng tỉnh ngoài. Quá trình điều tra, D bị công an huyện Mai Châu (Hòa Bình) phối hợp cùng lực lượng tại chỗ bắt khẩn cấp cùng tang vật là hơn 2.000 viên hồng phiến. Vợ D cũng bị bắt vì tàng trữ ma túy. 

Ngày vợ chồng D bị bắt, mấy đứa trẻ nhà D vẫn chưa đủ lớn để hiểu hết chuyện. Ánh mắt nó vẫn dõi theo hành động của người lớn, như thể đang tìm kiếm một lời giải thích cho những gì đang xảy ra. Mặc dù thương đứa trẻ, nhưng đại úy Nhất không thể làm khác vì đó là nhiệm vụ và vì tương lai con em họ: “Nếu không đưa bố mẹ chúng đi, sau này lũ trẻ cũng sẽ giống như thế hệ trước, rơi vào nghiện ngập, tương lai còn tối tăm hơn thế”, đại úy Nhất chia sẻ.

Theo đại úy Nhất, cũng vì hành vi tàng trữ, buôn bán ma túy, có gia đình chồng và con cái đều dính vào vòng lao lý. Có thời điểm, một số hộ dân bản sử dụng ma túy như một thói quen sinh hoạt hằng ngày và tin rằng nó có thể chữa bệnh. Thậm chí, một số người còn sử dụng ma túy rồi phả khói vào mặt trẻ nhỏ với mục đích dỗ dành mỗi khi chúng quấy khóc.

Khoảnh khắc đau đớn nhất với đại úy Nhất là khi tận mắt nhìn thấy đồng đội ngã xuống trong cuộc vây bắt đối tượng ma túy nguy hiểm ở Mường Lát năm 2021. 

Năm đó, tổ công tác do anh Vũ Văn Nhất, Vi Văn Luân, Hà Văn Phìn... được lệnh tham gia phá chuyên án ma túy liên quan đến đối tượng S. A. Ch. Đối tượng cùng đồng bọn di chuyển từ bản Tà Cóm, xã Trung Lý sang bản Mau, xã Mường Lý, huyện Mường Lát để tiêu thụ hàng cấm.

Trước giờ đánh án, anh Luân cứ đứng ngồi không yên như linh cảm điều gì đó chẳng lành sắp xảy ra. Thấy vậy, anh Nhất mở lời động viên anh Luân: "Nốt trận này là anh em mình được về gói bánh chưng với gia đình". Không ngờ, đó cũng là lần cuối cùng 2 người đồng đội được ngồi trò chuyện với nhau.

Thực hiện kế hoạch theo chỉ đạo, tổ công tác thực hiện tuần tra trên quốc lộ 16, khi đến khu vực bản Mau, xã Mường Lý thì bắt gặp 2 đối tượng nghi vấn liên quan đến ma túy đang đứng ven đường. "Tại thời điểm này, tổ công tác do anh Luân dẫn đầu nhanh chóng tiếp cận đối tượng để kiểm tra hành chính: “Đêm tối thế này các anh còn đi đâu?”, anh Luân hỏi chưa dứt lời thì đối tượng Ch lập tức chĩa súng bắn vào ngực anh. Đồng chí Phìn thấy vậy liền lao đến đỡ anh Luân, thì phát hiện đối tượng đi cùng Ch lăm lăm khẩu súng trên tay, nên hét lớn để cảnh báo tôi: “Anh ơi (anh Nhất) còn súng! cẩn thận”.

Chỉ trong chớp mắt, tôi lao người về phía trước, siết chặt hai chân khống chế đối tượng, khiến hắn mất thăng bằng. Cú vấp bất ngờ khiến súng trong tay hắn cướp cò, viên đạn bay vọt lên trời. Đồng bọn khác của Ch đứng trên đồi phát hiện sự việc, nổ súng liên tiếp vào tổ công tác để yểm trợ đồng bọn rồi nhanh chân tẩu thoát khỏi hiện trường. Thiếu tá Vi Văn Luân sau đó được đưa đi cấp cứu nhưng không qua khỏi", anh Nhất kể lại.

Ngay sau khi vụ án xảy ra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng điều tra, xác minh làm rõ nhóm đối tượng gây án. Từ ngày 8/2/2021 đến ngày 14/5/2021, cả 4 đối tượng nói trên đã lần lượt bị lực lượng công an bắt giữ và vận động ra đầu thú.

Chuyển từ "vùng đỏ" sang "vùng xanh"

Vài năm trước, Tà Cóm (Trung Lý, Mường Lát) được xem là tụ điểm phức tạp và khó khăn trong công tác đấu tranh, triệt xóa các đường dây, ổ nhóm ma túy. Bên trong tụ điểm có 2 điểm phức tạp về ma túy, trong đó có 1 điểm nằm cách trung tâm bản khoảng 6km nằm trên đồi xung quanh là rừng chỉ có vài hộ dân sinh sống rải rác, nếu muốn tiếp cận thì chỉ di chuyển bằng đường bộ; điểm còn lại nằm ở trung tâm bản Tà Cóm.

Hai điểm này cung cấp ma túy cho các đối tượng nghiện trong bản và các vùng lân cận, ngoài ra đây cũng là địa bàn được các đối tượng ở các địa bàn khác trong tỉnh (Quan Hóa, TP. Thanh Hóa …) và các tỉnh phía Bắc sử dụng làm điểm tập kết, trung chuyển ma túy. Các đối tượng thường tàng trữ vũ khí thô sơ, súng tự chế mang theo người, sẵn sàng chống trả khi lực lượng chức năng tiếp cận, bắt giữ.

Nhận thức rõ vấn đề này, năm 2021, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Mường Lát đã ban hành "Nghị quyết đặc biệt" về công tác phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội giai đoạn 2021 - 2025, trong đó tập trung vào công tác phòng, chống ma túy. Đặc biệt, kể từ khi tập trung triển khai thực hiện kế hoạch 283 của Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa về chuyển hóa địa bàn phức tạp về ma túy huyện Mường Lát từ “vùng đỏ” sang “vùng xanh”, cấp ủy, chính quyền và Ban Chỉ đạo 138 huyện Mường Lát đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó lực lượng Công an đóng vai trò nòng cốt trong việc phòng chống ma túy trên địa bàn.

Trung tá Vi Văn Noóc, Trưởng Công an xã Trung Lý (Mường Lát, Thanh Hóa) cho biết: "Từ năm 2020-2025 công an xã phối hợp đã bắt 78 vụ/100 đối tượng liên quan đến ma túy (công an xã bắt 25 vụ); đưa đi cai nghiện 39 lượt người. Xã không còn điểm, tụ điểm phức tạp ma túy. Hiện nay còn 29 đối tượng có hồ sơ quản lý (trong đó có 9 người đang cai nghiện tại cơ sở cai nghiện tại huyện Quan Hóa); lực lượng chức năng đã vận động người dân giao nộp 209 khẩu súng tự chế. Với kết quả nêu trên, lực lượng công an xã Trung Lý đã được cấp ủy, chính quyền khen ngợi; người dân đồng tình, ủng hộ”.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương các cấp phối hợp với các ban quản lý bản, vận động già làng, trưởng dòng triển khai mô hình “dòng họ không ma túy”; thiết lập “khế ước bản” nhằm đẩy lùi tệ nạn ma túy, nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của chất gây nghiện này.

Ông Thào A Sự, Trưởng bản Tà Cóm chia sẻ: “Các thành viên trong cộng đồng, dòng họ đã trở thành những "tai mắt" của chính quyền trong công tác phòng chống ma túy. Khi người dân hiểu tác hại của ma túy, sẽ đứng lên "tố giác" người nghiện và đối tượng buôn bán ma túy.

Điển hình như, trước đây họ Sùng có 2 - 3 trường hợp nghiện, nhưng sau khi được trưởng dòng họ vận động, họ đã cai nghiện thành công. Họ Hờ trước đây có khoảng 6 người nghiện, nhưng chỉ còn 1 - 2 trường hợp nghiện đang đi cai. Những dòng họ thực hiện tốt “khế ước bản” và “dòng họ không ma túy” sẽ được chính quyền địa phương biểu dương, khen thưởng.