Môi trường học tập mở, gần gũi thiên nhiên

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng và khoảng cách ngày càng xa giữa con người với thiên nhiên, mô hình Vườn trường sinh thái đang dần trở thành một giải pháp giáo dục xanh đầy tính nhân văn và bền vững. Không chỉ là nơi trồng cây, Vườn trường sinh thái còn là môi trường học tập mở, giúp học sinh kết nối với thiên nhiên và phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.

Nhiều trường học tại Việt Nam đã bắt đầu xây dựng và phát triển mô hình vườn trường sinh thái. Những khu vườn trồng rau sạch, vườn thuốc nam, chuồng nuôi gà, hồ cá sinh học,... trở thành điểm đến yêu thích của học sinh trong và ngoài giờ học. Quan trọng hơn, mô hình này thường có sự tham gia của cả giáo viên, phụ huynh và cộng đồng địa phương, tạo nên một hệ sinh thái giáo dục bền vững..

Điển hình là Vườn trường sinh thái của Trường Genesis. Vườn trường sinh thái là khu vực xanh được thiết kế ngay trong khuôn viên trường học, với sự kết hợp hài hòa giữa trồng trọt, chăm sóc động vật, bảo tồn môi trường và các hoạt động giáo dục thực tiễn. Đây không chỉ là khu vườn đơn thuần mà còn là lớp học ngoài trời, nơi học sinh được trải nghiệm, khám phá và học hỏi thông qua hành động. Vườn trường sinh thái Genesis tại cơ sở Nam Từ Liêm đã, đang là một trong số những dự án xanh mà Nhà trường triển khai để bền bỉ theo đuổi triết lý Giáo dục xanh của mình.

Chia sẻ tại Hội thảo Giáo dục dinh dưỡng và thực phẩm trong trường học thông qua phương pháp tiếp cận vườn trường sinh thái, thầy Phan Anh, Hiệu trưởng Trường Genesis cho biết, kể từ khi thành lập trường vào năm 2019, trường đã hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống giáo dục hàng đầu Việt Nam, là nơi hội tụ của những học sinh, thầy cô giáo trí tuệ, hạnh phúc, đam mê học tập và cống hiến với sứ mệnh đào tạo học sinh trở thành những công dân toàn cầu, phát triển nhận thức xã hội, trách nhiệm công dân và sự phát triển cá nhân nhằm đáp ứng được những thách thức hiện tại và tương lai.

Đặc biệt, Trường luôn hướng tới xây dựng cộng đồng Genesis trở thành một hình mẫu lan tỏa lối sống xanh, tích cực đóng góp vào sự phát triển bền vững của Việt Nam và thế giới.

Thầy Phan Anh cho biết, niềm tự hào của Nhà trường là đã mở rộng được mô hình vườn trường, hợp tác với nông dân trồng rau sạch, đồng thời giáo dục về dinh dưỡng và thực phẩm cho cộng đồng. Trường luôn chủ động tìm kiếm và học hỏi từ các mô hình giáo dục tiên tiến trên thế giới, Genesis lựa chọn hướng tiếp cận từ Khung trường học bền vững – một định hướng xuyên suốt giúp học sinh được trao quyền, gắn bó mật thiết với các vấn đề thực tiễn của địa phương. Từ khung lý thuyết đó, các hoạt động được thiết kế một cách tự nhiên, không gò ép, khuyến khích học sinh tham gia một cách tự nguyện và đầy hứng khởi.

Những người thầy đặc biệt

Mô hình vườn trường khởi động từ tháng 11/2023 và chính thức khánh thành ngày 7/5/2024 là minh chứng rõ nét cho cách tiếp cận này. Sau gần nửa năm triển khai, mô hình đã cho thấy giá trị thực tiễn rõ rệt: biến không gian học đường thành nơi trải nghiệm sống động và đầy cảm hứng.

“Có ước mơ lớn, hãy bắt đầu từ hành động nhỏ - triết lý ấy được hiện thực hóa bằng một khu vườn chỉ rộng khoảng 200m², nhưng được quy hoạch bài bản, có sự đồng hành của một đội ngũ nòng cốt hiểu sâu sắc về giáo dục bền vững. Từ nền tảng ban đầu ấy, mô hình dần mở rộng ra các khoảng đất trống khác trong khuôn viên, thậm chí cả trên sân thượng - nơi từng mét vuông đều có thể trở thành không gian học tập”, thầy Phan Anh chia sẻ.

Không chỉ là nơi trồng cây, khu vườn trở thành lớp học mở, nơi diễn ra các câu lạc bộ, hoạt động trải nghiệm, chương trình học lồng ghép dinh dưỡng, môi trường, thực phẩm... Học sinh trực tiếp trồng rau, thu hoạch và mang sản phẩm bày bán tại Góc tự phục vụ để gây quỹ cho các hoạt động cộng đồng.

Quan trọng hơn, nhiều em học sinh đã hình thành tư duy phát triển bền vững, coi nhà trường là ngôi nhà thực sự, chăm sóc vườn trường bằng tình yêu và sự tự nguyện. Đội ngũ giáo viên, nhân viên cũng thể hiện rõ ý thức về sức khỏe, môi trường và sự lan tỏa tích cực đến cộng đồng.

Lớp học không còn là không gian duy nhất để học tập. Học sinh tại Genesis được trải nghiệm những tiết học ngoài trời, nơi không chỉ giáo viên mà cả bác nông dân, kỹ thuật viên cũng trở thành người hướng dẫn. Có những buổi học, chính bác nông dân sẽ trực tiếp dạy các em cách nhận biết sâu bệnh, tạo phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt. “Chúng tôi thiết kế chương trình học lồng ghép nhiều hoạt động thực tiễn, phát triển năng lực học sinh qua trải nghiệm. Nhà trường đặc biệt chú trọng đào tạo đội ngũ giáo viên theo hướng tích hợp liên môn và phát huy tối đa tiềm năng người học trong không gian vườn trường sinh thái”, cô Vũ Thị Thu Trang, chuyên gia Chương trình Phát triển cá nhân của Trường Genesis chia sẻ.

Mô hình Vườn trường sinh thái tại Genesis không chỉ góp phần đổi mới phương pháp giáo dục mà còn khơi dậy tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường và lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, những khu vườn nhỏ giữa lòng đô thị chính là mầm xanh cho tương lai, nơi mỗi học sinh được gieo hạt giống trách nhiệm và lớn lên cùng tư duy phát triển bền vững.