Lũ về trong đêm

Thôn Tẩn Lượt, xã Đồng Phúc, huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) vốn là vùng quê thanh bình, bản làng ở cách khá xa những ngọn núi phía sau. Cuộc sống của bà con dù còn khó khăn nhưng êm đềm, dân bản không ai nghĩ có một ngày thiên tai ập đến.

Sau nhiều tháng nắng hạn, những cơn mưa đầu mùa kéo đến. Cây cối sau đợt khô hạn thỏa được cơn khát, vươn mình hồi sinh mạnh mẽ. Cơn mưa kéo dài từ chiều đến đêm, với người Tẩn Lượt lúc ấy, đó là cơn mưa vàng, nhưng ai ngờ, mưa đầu mùa ẩn chứa nhiều bất thường.

Nửa đêm, mưa ngày càng nặng hạt. Đang ngon giấc, người dân bỗng nghe phía sau làng có nhiều tiếng động lớn, đất đá ồ ạt tràn về. Trong đêm tối, tiếng bà con í ới gọi nhau hòa vào tiếng đá lăn, tiếng nước đổ. Chỉ trong vài phút ngắn ngủi sau tiếng động lớn, đất đá tràn ngập khắp bản. Khe nước nhỏ bình thường hiền hòa giờ đã thành cơn lũ dữ.

“Khoảng 23 giờ đêm, đất đá ào ạt tràn về, chỉ trong tích tắc, nước, đất, đá tràn vào nhà. Trong giây phút sinh tử, tôi chỉ kịp hô hào cả nhà chạy ra ngoài. Đồ đạc, tài sản bị cuốn trôi, lấp toàn bộ. Chỉ một lúc sau, căn nhà đã bị đất đá vùi lấp, một thành viên trong gia đình do tuổi cao không thể chạy kịp. Lúc đó tiếng mưa, tiếng nước, tiếng đá lăn nên mình không nghe thấy gì, gọi bà con cũng không được”, anh Dương Hồng Phong (thôn Tẩn Lượt) nhớ lại. 

Trong tâm trạng thất thần, ông Triệu Mạnh Cầm vẫn chưa hết bàng hoàng, lúc nước tràn về, đá to, gốc tre lao thẳng vào nhà ầm ầm như thác. Lúc đó mình chỉ kịp vồ lấy bộ bàn ghế chắn ngang cửa để ngăn đá lăn vào nhà, rồi đưa hai cháu thoát ra ngoài. Cả gia đình có 4 người đều may mắn thoát nạn.

“Từ nhỏ đến giờ tôi chưa từng chứng kiến trận lũ quét nào khủng khiếp như vậy, từ lúc có tiếng động do núi lở đến lúc lũ ập đến chỉ vài phút. Cả bản gần như không ai ngờ tới nên tài sản bị thiệt hại rất nhiều”, ông Cầm cho biết.

Trận lũ quét lịch sử

Sáng sớm tờ mờ, thôn Tẩn Lượt đã đông nghẹt người. Tiếng gọi nhau gấp gáp, mọi người dồn về nơi cơn lũ vừa ập đến. Con đường nhỏ dẫn đến hiện trường vụ sạt lở tắc nghẽn, lũ vẫn đang lên cao. Trên tuyến đường nhựa duy nhất đến Tẩn Lượt, 2 chiếc máy xúc đang tất bận dọn dẹp đất đá để thông xe, nhiều người đứng chờ bên đường, ánh mắt đau đáu hướng về nhà người thân.

Dọc hai bên đường, nhiều ngôi nhà bị tốc mái. Bà con, dân quân đang cùng nhau dọn dẹp đồ đạc, lợp lại mái. Đầu thôn, hai hàng xe máy dọc bên đường, trạm y tế xã đất đá ngập chắn hết cổng. Bên trong trạm, một vài y, bác sỹ cùng dân bản đang dọn dẹp.

Đi vào vùng bị vùi lấp, nhiều ngôi nhà bị bùn, cát ngập đến nóc, vài căn nhà đã biến mất dưới lớp đất đá. Hai chiếc máy xúc đang hối hả dọn đất đá, tuyến đường chưa thông, công tác khắc phục gặp muôn vàn gian nan.

Anh Hà Văn Sơn ngồi thu mình dưới gốc cây, gương mặt thất thần. Trận lũ kéo đến anh chỉ kịp bế hai đứa con nhỏ thoát ra khỏi nhà, tài sản tích cóp bấy lâu đã tan thành mây khói. Không xa nhà anh Sơn, nhà chị Dương Thị Bến cũng bị đất đá vùi lấp. Căn nhà ngập trong bùn đất, đồ đạc, thiết bị điện tử gần như hư hỏng toàn bộ.

“Tầm 22 giờ lũ to, càng về khuya càng mưa lớn. Con suối sau nhà nước lớn như sông nên cả nhà sợ không ngủ được. Chồng tôi cứ ngó ra ngoài liên tục, chỉ khoảng 1 tiếng sau, nước tràn vào nhà rồi dâng lên đến ngực, chồng tôi cõng hai đứa trẻ may mắn thoát ra ngoài an toàn”, chị Bến nhớ lại.

Với người dân Tẩn Lượt, trận lũ quét lịch sử càn quét qua thôn như “nhát dao” cứa vào tâm hồn, thể xác. Lũ đi qua, nhưng để lại bao bộn bề, ngổn ngang. Đó là tiếng khóc xé lòng của người thân vừa mất đi thành viên trong gia đình, là nước mắt của những người đàn ông như anh Sơn khi chứng kiến tài sản cả đời tích cóp cuốn đi theo dòng nước lũ.

Khi mà dưới bản đang tất bật dọn dẹp, thì ở phía trên cao hơn, nhà họp thôn của người dân Tẩn Lượt đã ngập trong nước mắt. Những ánh mắt thất thần nhìn người thân, hàng xóm mới hôm qua còn cười nói mà nay đã lìa xa.

Gần 70 tuổi, ông Đồng Hoàng Hanh chưa bao giờ thấy trận lũ quét, sạt lở đất đá lớn như lần này. Trước đây chỉ sạt lở đất, chủ yếu là đồi, nhưng lần này sạt núi, cuốn cả cây ở rừng già về, có những hòn đá hộc to gần như cái nhà cũng trôi về bản.

Với ông Hanh, giờ chỉ mong mọi người, chính quyền hỗ trợ người dân bị thiệt hại nhanh chóng ổn định cuộc sống. Trước mắt phải thông được tuyến đường qua xã, sau phải nỗ lực chăm lo đời sống người dân.

Ông Hoàng Văn Quỳnh, Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Phúc cho biết, thôn Tẩn Lượt có 64 hộ. Trận lũ lớn đêm 17/5 đã xóa sổ 2 căn nhà, 40 hộ có nhà cửa bị đất đá vùi lấp. Nhiều ngôi nhà hư hỏng gần như toàn bộ, khó có thể khắc phục. Khi xảy ra trận lũ quét, địa phương đã huy động toàn bộ lực lượng sơ tán người dân ngay trong đêm. Lúc đầu có khoảng 5 người mất liên lạc, chúng tôi đã tìm kiếm cả đêm, đến sáng 18/5 thì tìm thấy 2 người đã tử vong, những người còn lại bị lũ cuốn nhưng vẫn an toàn.

Ông Nguyễn Đăng Bình, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn cho biết, địa phương đã huy động lực lượng hỗ trợ người dân di chuyển đồ đạc, tìm kiếm người dân mất tích, thăm hỏi động viên gia đình bị thiệt hại. Mới bước vào đầu mùa mưa nhưng thiên tai đã gây thiệt hại rất lớn trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.

Giữa trưa ngày 18/5, thôn Tẩn Lượt vẫn ngổn ngang đất đá, dòng người vẫn đổ về đây cùng bà con khắc phục hậu quả. Nhiều người thân từ xa cũng đến hỏi thăm, động viên bà con. Ở hiện trường, lãnh đạo xã, huyện, tỉnh cùng lực lượng chức năng vẫn túc trực cùng bà con. Người dọn đất, người vận chuyển đồ đạc, người đi hỏi thăm, động viên những gia đình bị thiệt hại. Mặc dù thôn Tẩn Lượt tan hoang nhưng trong lúc hoạn nạn vẫn ấm áp tình người.

Được biết, mưa lớn cũng làm ngập hơn 20 ha ngô tại xã Nam Cường (huyện Chợ Đồn), hàng trăm con gia súc bị chết hoặc nước lũ cuốn trôi. Một số thôn vùng thấp ở các xã Đồng Phúc, Yến Dương, Quảng Khê (huyện Ba Bể) bị cô lập tạm thời.

Trận mưa lớn đêm 17, rạng sáng 18/5 tại tỉnh Bắc Kạn gây lũ quét, sạt lở đất ở nhiều nơi khiến 4 người tử vong, một số người bị thương. Ngoài 2 người tử vong do lũ quét ở thôn Tẩn Lượt (xã Đồng Phúc) còn 2 người tử vong tại xã Yến Dương (huyện Ba Bể) do sạt lở đất.