Chiều 9/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, các đại biểu thảo luận về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng (GTGT). Trong đó, thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu trở thành chủ đề thu hút nhiều ý kiến.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành Phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn
Gỡ nút thắt thuế suất cho phế liệu
Theo nhiều đại biểu, dự án luật lần này được Chính phủ, Bộ Tài chính và ngành thuế chuẩn bị kỹ lưỡng, thể hiện sự lắng nghe thực tiễn và phản ánh đúng nhu cầu tháo gỡ vướng mắc của doanh nghiệp. Việc sửa đổi được kỳ vọng tạo nên khung chính sách ổn định, chặt chẽ, dễ thực hiện, đồng thời không để xảy ra thất thu ngân sách hay gian lận thuế.
Trong bốn nhóm chính sách được đề xuất điều chỉnh, khoản 5 điều 9 liên quan đến thuế suất phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu là điểm được quan tâm nhiều nhất.
Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long). Ảnh: Quochoi.vn
Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cho rằng việc đề xuất áp dụng thuế suất theo chín loại phế phẩm, phế liệu thu hồi là phù hợp với thực tiễn nhiều ngành như dệt may, chế biến gỗ, luyện kim, sản xuất thực phẩm... vốn phát sinh lượng lớn phế liệu. Trước đây, do thiếu quy định cụ thể, cơ quan thuế buộc phải áp dụng mức 10% chung, khiến doanh nghiệp gặp khó và chịu thiệt.
Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) đánh giá việc bỏ đoạn đầu khoản 5 điều 9 sẽ mang lại “lợi ích kép”. Theo ông, điều này không chỉ giúp các cơ sở chế biến thức ăn chăn nuôi giảm chi phí đầu vào, tạo sự bình đẳng với nguyên liệu nhập khẩu, mà còn hỗ trợ hàng chục ngàn cơ sở chế biến nông, thủy sản tiêu thụ toàn bộ chất thải như cám, bã rượu, bã bia, vỏ tôm...
Ông nhấn mạnh: “Quy định mới sẽ tăng hiệu quả chế biến, giảm ô nhiễm môi trường và thúc đẩy sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn”.
Dẫn chứng từ Hiệp hội Sắn, đại biểu nêu rõ: 20 triệu tấn sắn tươi được chế biến mỗi năm thải ra hơn 4 triệu tấn bã sắn, đây là một nguồn gây ô nhiễm lớn. Nếu thuộc diện không chịu thuế, loại bã này sẽ có điều kiện trở thành thức ăn chăn nuôi, tạo thêm giá trị.
Từ thực tiễn địa phương, đại biểu Trần Hữu Hậu cho biết sau ngày 1/7/2005, cơ quan thuế ở 5 nơi đã hướng dẫn ba cách khác nhau về thuế bã sắn: nơi coi là thức ăn chăn nuôi (không chịu thuế), nơi áp 5%, nơi lại tính 10%. “Cần quy định thật rõ trong nghị định và thông tư để tránh mỗi nơi hiểu một kiểu”, ông kiến nghị, đồng thời đề xuất đưa vỏ lụa và gốc sắn, nguyên liệu tốt cho phân bón hữu cơ vào diện không chịu thuế để tránh tồn đọng và ô nhiễm.
Cần phân loại rõ ràng, thống nhất
Nhiều đại biểu cho rằng, để áp dụng thuế suất theo từng mặt hàng, cần hướng dẫn thật chi tiết dựa trên mã HS và đặc tính vật chất của từng loại phế phẩm, phế liệu.
Đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị ban hành danh mục cụ thể về mã số, tính chất và thuế suất của từng nhóm phế liệu để tránh tình trạng mỗi địa phương hiểu một cách. Doanh nghiệp cũng cần xây dựng định mức phế liệu trong sản xuất và lưu trữ hồ sơ minh bạch, trong khi cơ quan thuế nên áp dụng cơ chế quản lý rủi ro thay vì kiểm tra thủ công.
Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ). Ảnh: Quochoi.vn
Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) bổ sung, tiêu chí thế nào là phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu phải được xác định dựa trên cơ sở kỹ thuật của từng quy trình sản xuất, tránh đánh giá cảm tính.
Cũng theo đại biểu Tô Ái Vang, cần có hướng dẫn rõ ràng về hồ sơ, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, nhất là sau khi nâng ngưỡng lên 5 triệu đồng để đảm bảo điều kiện khấu trừ thuế. Bà cũng đề nghị rà soát sự tương thích giữa quy định thuế GTGT và các loại thuế khác như thuế bảo vệ môi trường, nhất là với các phế liệu độc hại.
Ở góc độ tính thuế, đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM) lưu ý rằng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu chỉ phát sinh thuế khi được bán ra thị trường hoặc tiêu thụ; khi đó mới có doanh số để tính thuế đầu ra và khấu trừ thuế đầu vào.
Các đại biểu thống nhất rằng cộng đồng doanh nghiệp đang rất kỳ vọng vào lần sửa đổi này. Luật được thông qua sẽ tạo hành lang pháp lý tốt hơn cho các ngành chế biến nông sản, thủy sản, sản xuất thức ăn gia súc và phân bón hữu cơ, những lĩnh vực vốn có đóng góp quan trọng cho nông nghiệp và xuất khẩu của Việt Nam.
