Nescafé Plan là một sáng kiến toàn cầu, do tập đoàn Nestlé khởi xướng, triển khai tại Việt Nam từ năm 2011. Bằng cách đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi hoạt động, Nescafé Plan tạo được nhiều dấu ấn tích cực, bền vững.

Chương trình góp phần giải quyết những thách thức của ngành cà phê tại Việt Nam thông qua các giải pháp cụ thể và sáng tạo, tập trung vào nông nghiệp tái sinh, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện sinh kế nông dân và bảo vệ môi trường.

Canh tác cà phê theo hướng tái sinh giúp cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng ngàn nông dân

Với việc xác định nông dân là trung tâm, là những người trực tiếp quản lý nguồn lực và đưa ra quyết định canh tác, Nescafé Plan giúp họ nhận thức vai trò "mắt xích" quan trọng trong toàn bộ chuỗi giá trị, tạo ra sự chuyển đổi.

Sự thay đổi phương thức canh tác cà phê theo hướng tái sinh - với các thực hành có ý nghĩa bảo tồn, phục hồi sự màu mỡ của đất, tiết kiệm nước, đảm bảo đa dạng sinh học - của người nông dân khi tham gia chương trình là một trong những yếu tố tạo nên sự thành công của mô hình. 

Tham gia chương trình từ năm 2015, chị Nguyễn Thị Lan, 38 tuổi, ngụ tại xã Ea Tiêu, H.Cư Kuin (Đắk Lắk) cho biết: “Nhờ tham gia vào các buổi tập huấn, mình biết những điều rất lạ mà bố mẹ trồng cà phê hơn 30 năm nhưng chưa bao giờ làm. Thời ông bà trồng cà phê làm theo kiểu "cày sâu cuốc bẫm", vườn lúc nào cũng phải sạch cỏ, định kỳ là phun xịt thuốc bảo vệ thực vật... Trong khi chuyên gia của chương trình hướng dẫn giữ nguyên cỏ dại, lá cà phê rụng xuống vườn, không nên cào bỏ hết đi mà phải giữ lại để tạo độ ẩm, làm môi trường sống cho giun dế, vi sinh vật có lợi sinh sôi, phát triển mạnh, lấn át cả ấu trùng gây ra sâu bệnh trên cây cà phê, nhờ đó mà đất vườn, cà phê cũng khỏe hơn, từ đó năng suất cũng tăng ổn định.” 

Cách đó vài cây số, ông Dương Thanh Sâm, thôn 10, xã Ea Tiêu cũng tham gia chương trình từ năm 2012 và “đổi đời” nhờ chuyển đổi sang canh tác cà phê theo phương pháp nông nghiệp tái sinh.

“Tham gia chương trình, mỗi mùa tôi tiết kiệm được 20% lượng phân bón; 40-50% lượng nước tưới. Đầu tư ít hơn nhưng hiệu quả cao hơn. Ngày trước, tôi có 3,5ha cà phê năm nào đạt nhất là 3 tấn/ha, có năm chỉ được 1,5 tấn. Bơ, tiêu không có ổn định, năm được năm mất do trồng không khoa học, dẫn đến tình trạng chăm được cây này lại ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây kia. Do vậy, thu nhập từ vườn chỉ vừa đủ trang trải cuộc sống. Hiện, vườn còn gần khoảng 2ha. Mỗi năm tôi thu hơn 6 tấn cà phê, 4 tấn tiêu, gia đình có đầy đủ điều kiện để nuôi 3 con ăn học, trong đó con lớn du học tại Hàn Quốc ngành đóng tàu” ông Sâm chia sẻ. 

Ông Sâm, chị Lan chỉ là 2 trong số hơn 21.000 nông hộ đang tham gia chương trình Nescafé Plan. Theo thống kê chung của chương trình, mô hình giúp người trồng cà phê tăng từ 30 đến 100% thu nhập.

Từ sáng kiến và nỗ lực phát triển nông nghiệp bền vững đến giải thưởng quốc gia

Việt Nam là 1 trong 18 quốc gia mà Tập đoàn Nestlé đang triển khai chương trình Nescafé Plan và là nước thực hiện hiệu quả nhất. Một yếu tố quan trọng giúp tạo nên sự thành công này chính là đội ngũ cán bộ hỗ trợ nông nghiệp của Nestlé Việt Nam.

Các thành viên đầy nhiệt huyết đã bám trụ, hỗ trợ và đồng hành trực tiếp cùng với những người nông dân trên thực địa từ năm 2011 cho đến nay. Những ngày đầu, đội ngũ kiên nhẫn đồng hành, thuyết phục người nông dân tham gia, sau 14 năm, ngày càng có nhiều nông dân đồng ý  gia nhập mô hình khi chứng kiến sự thành công từ những người đi trước.

Ông Phạm Phú Ngọc, Trưởng Bộ phận Hỗ trợ Nông nghiệp Nestlé Việt Nam, phụ trách chương trình Nescafé Plan tại Việt Nam, cho biết: “Khi làm việc với nông dân, những lý thuyết như độ ẩm đất phải đạt 25%, tưới đủ 400 lít nước/cây để cây ra hoa tốt… sẽ rất khó hiểu và khó thực hành. Vì vậy, các kỹ sư của chương trình đã nghiên cứu ra những cách thức, công cụ để “đo” độ ẩm, lượng nước rất đơn giản như dùng chai nhựa, lon sữa bò…

Với cách tiếp cận này, chương trình đã xây dựng được nhiều mô hình nông dân thực hành tốt và chính họ lại trở thành những người tích cực truyền đạt những kiến thức, kỹ năng canh tác mới này cho những hộ dân xung quanh, giúp chương trình đến nay đã thu hút sự tham gia của hơn 21.000 nông hộ.”

Với những  thành tích tích cực trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, Nescafé Plan đã nhận được loạt bằng khen của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Mới đây nhất, tại giải thưởng cấp quốc gia - Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2024, Nescafé Plan đã được vinh danh ở hạng mục cao nhất: “Giải thưởng năm”. Vượt qua 128 dự án chất lượng tại vòng sơ khảo và 32 dự án xuất sắc ở vòng chung khảo, chương trình Nescafé Plan đã nhận “Giải thưởng năm” Human Act Prize dành cho những chương trình có tầm ảnh hưởng lớn, tạo ra giá trị lâu dài cho cộng đồng và môi trường. 

Ông Khuất Quang Hưng, Giám đốc Đối ngoại và Truyền thông Công ty TNHH Nestlé Việt Nam cho biết: "Chúng tôi đặt ra cho mình một sứ mệnh là đồng hành chặt chẽ để giúp người trồng cà phê Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, giảm phát thải nhà kính, cải thiện sinh kế mạnh mẽ. Đặc biệt, giúp bà con nông dân trở thành một mắt xích bền vững trong chuỗi giá trị toàn cầu”. Ông Hưng nhấn mạnh thêm, Nescafé Plan không dừng lại ở 14 năm mà tiếp tục mở rộng quy mô đến 2030 và xa hơn thế. 

Với tầm nhìn trở thành “Công ty toàn cầu gắn kết địa phương tiên phong trong phát triển bền vững”, Nestlé Việt Nam luôn đặt con người làm trọng tâm trong mọi hoạt động. Trong hành trình 30 năm tại Việt Nam và 14 năm triển khai chương trình Nescafé Plan, Công ty đã không ngừng hợp tác với Chính phủ Việt Nam, cộng đồng nông dân và các đối tác để thực hiện những sáng kiến thiết thực không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành cà phê Việt Nam mà còn truyền cảm hứng về sự tự chủ và thịnh vượng trong lĩnh vực nông nghiệp.

Trong những năm qua, Chương trình Nescafé Plan tham gia hỗ trợ hơn 21.000 nông hộ canh tác cà phê bền vững theo tiêu chuẩn 4C; Tăng thu nhập nông dân 30-150% nhờ áp dụng các mô hình xen canh hợp lý. Hỗ trợ phân phối hơn 86 triệu cây giống kháng bệnh và cho năng suất cao giúp tái canh 86.000 ha diện tích cà phê già cỗi. Tập huấn cho trên 467.000 lượt nông dân về sản xuất cà phê bền vững theo tiêu chuẩn 4C. Thành lập 274 nhóm nông dân với 30% nữ trưởng nhóm, góp phần nâng cao vai trò của phụ nữ trong cộng đồng. Tiết kiệm 40 - 60% nước tưới, tương ứng với tiết kiệm lượng nước uống cho 1 triệu người/năm và giảm 20% phân hóa học/thuốc trừ sâu.