Huy động doanh nghiệp tham gia giảm phát thải

Từng bước hỗ trợ doanh nghiệp 

Việc kiểm kê và xây dựng kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với doanh nghiệp trong quá trình thực hiện các cam kết khí hậu quốc gia. Để triển khai hiệu quả, doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị đầy đủ nguồn lực ngay từ đầu.

Theo hướng dẫn của các chuyên gia, quy trình lập kế hoạch giảm phát thải gồm 5 bước chính: tổng hợp kiểm kê khí nhà kính; xác định mức phát thải dự kiến khi chưa áp dụng biện pháp giảm nhẹ; thiết lập mục tiêu phù hợp; đề xuất giải pháp công nghệ khả thi; và xây dựng phương án giám sát, theo dõi kết quả thực hiện.

Từ góc độ cơ quan hỗ trợ chuyên môn, ông Hà Quang Anh, đại diện Trung tâm Thích ứng với Biến đổi khí hậu và Trung hòa các-bon (Cục Biến đổi khí hậu), cho biết nhiều doanh nghiệp đã tiếp cận khá tốt với các chính sách của Nhà nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai các mục tiêu giảm phát thải vẫn gặp không ít khó khăn, đặc biệt với khối doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo ông Hà Quang Anh, kiểm kê khí nhà kính hiện vẫn là vấn đề tương đối mới, phần lớn doanh nghiệp chưa có bộ phận chuyên trách để triển khai nhiệm vụ này mà chủ yếu thực hiện theo hình thức kiêm nhiệm. Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính cho kiểm kê còn hạn chế, hệ thống dữ liệu phục vụ quản trị phát thải chưa hoàn thiện, cùng với rào cản trong chuyển đổi công nghệ là những khó khăn lớn mà doanh nghiệp phải đối mặt trong quá trình kiểm kê và lập kế hoạch giảm phát thải.

"Thời gian qua, Trung tâm Thích ứng với Biến đổi khí hậu và Trung hòa các-bon đã đẩy mạnh công tác tiếp cận, hỗ trợ và truyền thông cho doanh nghiệp; tổ chức tư vấn, tập huấn chuyên môn, hướng dẫn thu thập dữ liệu và thực hiện kiểm kê. Đến nay, một số doanh nghiệp được hỗ trợ đã từng bước nắm vững quy trình kiểm kê khí nhà kính", ông Hà Quang Anh chia sẻ. 

Chủ động triển khai nhiều giải pháp

Cùng với định hướng từ cơ quan quản lý, nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam đã chủ động tiên phong trong việc kiểm kê và cắt giảm phát thải khí nhà kính. Công ty Xi măng Sông Gianh thuộc Tập đoàn SCG là một trong những ví dụ tiêu biểu.

Theo ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Nhà máy Xi măng Sông Gianh, doanh nghiệp đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Thay thế khoảng 30% nhiên liệu hóa thạch bằng các loại nhiên liệu thay thế như sinh khối, RDF và phụ phẩm nông nghiệp; sử dụng tro bay nghiền mịn để giảm tỷ lệ clinker trong sản xuất; lắp đặt hệ thống thu hồi nhiệt thải công suất 16 MW, giúp giảm tới 35% điện năng tiêu thụ. Đồng thời, doanh nghiệp đã cho ra đời dòng sản phẩm "SCG Low Carbon Cement" (Xi măng SCG các-bon thấp) đạt các chứng nhận xanh quốc tế như ISO 14021 và EPD.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng đối mặt với nhiều thách thức như nguồn cung nhiên liệu thay thế chưa ổn định, chi phí cao, độ ẩm sinh khối ảnh hưởng đến hiệu suất lò nung, trong khi chi phí đầu tư công nghệ lớn. Để tháo gỡ, SCG kiến nghị tăng cường hợp tác công - tư, chuẩn hóa các vật liệu thay thế (SCM) như tro bay, xỉ, silica fume; đồng thời đề xuất các cơ chế hỗ trợ về thuế, tài chính và công nhận lò nung xi măng là quy trình hiệu quả trong xử lý rác thải, hướng tới mục tiêu “Zero Landfill”.