Thứ Ba, 3/6/2025 22:54 (GMT +7)

| Hotline: 0983.970.780

Thứ tư 04/06/2025 - 05:54

Dân tộc thiểu số

Điện Biên: Giải pháp nào cho Sá Tổng?

Thứ Tư 24/03/2021 - 18:50

(TN&MT) - Sá Tổng trên đỉnh Ca - la – vô, ngược đường 6. Những ngôi nhà người Mông, lúp xúp, lưa thưa dưới thung, bao quanh núi dựng. Ở đây, 70% hộ nghèo và cận nghèo, nhưng gạo chưa phải là thứ họ cần nhất.

<table align="center" class="imageBox"> <tbody> <tr> <td style="text-align: center;"><img alt="" src="https://i.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/files/baotainguyenmoitruong.vn/2021/03/24/img_20210324_100402.jpg" /></td> </tr> <tr> <td> <p class="PCaption">S&ugrave;ng Thị V&agrave;, người phụ nữ M&ocirc;ng bản Dế Da mới ngo&agrave;i 20 tuổi đ&atilde; c&oacute; 2 mặt con. Cuộc sống quẩn quanh nương r&atilde;y v&agrave; thiếu thốn</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p style="text-align: justify;"><strong>Người M&ocirc;ng, S&aacute; Tổng ước mơ g&igrave;?</strong></p> <p style="text-align: justify;">S&aacute; Tổng ch&ecirc;nh v&ecirc;nh tr&ecirc;n đỉnh đ&egrave;o Calavo ngược đường 6. Đồi S&aacute; Tổng đương trở m&igrave;nh trong cơn kh&aacute;t, đất kh&ocirc; nỏ, lạo xạo dưới ch&acirc;n người. Bao thế hệ người M&ocirc;ng sinh ra v&agrave; lớn l&ecirc;n ở S&aacute; Tổng (một x&atilde; ngh&egrave;o của huyện Mường Ch&agrave;, tỉnh Điện Bi&ecirc;n), chứng kiến những ng&agrave;y th&aacute;ng thiếu ăn v&agrave; thiếu nước.</p> <p style="text-align: justify;">Họ trần t&igrave;nh với c&acirc;u n&oacute;i trần trụi. &ldquo;M&igrave;nh chỉ c&oacute; biết sống nhờ v&agrave;o trời... kia th&ocirc;i. Trời... cho nước về th&igrave; người M&ocirc;ng m&igrave;nh sẽ c&oacute; gạo để.. a... Năm n&agrave;o n&oacute; kh&ocirc;ng cho nước về th&igrave; người M&ocirc;ng m&igrave;nh... chịu. Kh&ocirc;ng c&oacute; nước th&igrave; l&agrave;m g&igrave; sống được. Đ&uacute;ng kh&ocirc;ng? M&igrave;nh n&oacute;i như thế đ&uacute;ng kh&ocirc;ng?&rdquo; &ndash; người đ&agrave;n &ocirc;ng M&ocirc;ng t&ecirc;n Hờ Nh&egrave; S&ograve;&nbsp;, bản Dế Da, người nhỏ th&oacute;, da đen ch&aacute;y bấu v&agrave;o những ống đồng, khắc khổ.</p> <p style="text-align: justify;">Con trai của &ocirc;ng S&ograve; t&ecirc;n Hờ A C&aacute;, (ngo&agrave;i 30 tuổi) tất thảy 5 đứa con l&iacute;t nh&iacute;t, ch&uacute;ng cởi chuồng l&ocirc;ng nh&ocirc;ng, thấy kh&aacute;ch lạ đến nh&agrave; ch&uacute;ng đu b&aacute;m sau c&aacute;nh cửa, mặt mũi lấm lem ng&oacute; trộm... C&aacute; chỉ tay về ph&iacute;a 2 người đ&agrave;n &ocirc;ng M&ocirc;ng đang cầm rựa, n&oacute;i: &ldquo;Hai thằng kia l&agrave; em của bố m&igrave;nh, n&oacute; đến để đi xem đường nước.&rdquo;</p> <p style="text-align: justify;">Bản Dế Da của bố con C&aacute; l&agrave; trung t&acirc;m UBND x&atilde; S&aacute; Tổng, to&agrave;n x&atilde; c&oacute; hơn 810 hộ v&agrave; 5.000 nh&acirc;n khẩu, ở 10 bản. Trong đ&oacute;, 602 hộ ngh&egrave;o, chiếm hơn 70% d&acirc;n số cả x&atilde;. Thiếu nước sinh hoạt v&agrave; sản xuất trong n&ocirc;ng nghiệp l&agrave; một trong những nguy&ecirc;n nh&acirc;n khiến x&atilde; S&aacute; Tổng l&agrave;m cho tỷ lệ hộ ngh&egrave;o v&agrave; cận ngh&egrave;o v&agrave;i năm trở lại đ&acirc;y c&oacute; xu hướng gia tăng.</p> <p style="text-align: justify;">Bao đời nay, người M&ocirc;ng ở s&aacute; Tổng vẫn tr&ocirc;ng chờ d&ograve;ng nước chảy từ trời để gieo cấy, họ vật lộn với c&aacute;i ngh&egrave;o v&agrave; chưa khi n&agrave;o hết kh&aacute;t. 180ha ruộng bậc thang cấy l&uacute;a một vụ, phụ thuộc ho&agrave;n to&agrave;n v&agrave;o nguồn nước mưa từ trời. l&uacute;a nương 435ha; ng&ocirc; nương 450ha; đậu tương 120ha; sắn 45ha bao nhi&ecirc;u lần tra hạt l&agrave; bấy nhi&ecirc;u lầ người M&ocirc;ng S&aacute; Tổng họ gửi ước mơ, tương lai của m&igrave;nh v&agrave;o đất. Cầu mong cho mưa thuận gi&oacute; h&ograve;a, cho vụ m&ugrave;a tươi tốt. Nhưng đất đ&atilde; phụ c&ocirc;ng người từ khi con người đ&atilde; phụ đất từ l&acirc;u lắm rồi.</p> <table align="center" class="imageBox"> <tbody> <tr> <td style="text-align: center;"><img alt="" src="https://i.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/files/baotainguyenmoitruong.vn/2021/03/24/img_20210324_100403.jpg" /></td> </tr> <tr> <td> <p class="PCaption">Một g&oacute;c ảnh chụp bản T&igrave;a Nhỏ, x&atilde; S&aacute; Tổng</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p style="text-align: justify;">Đất xua con suối Đề D&ecirc;, Trung Gh&ecirc;nh, S&agrave; Ph&igrave;n đi đ&acirc;u mất. Thật kh&ocirc;ng hay tại con người đ&atilde; phũ ph&agrave;ng gi&agrave;y x&eacute;o b&agrave;o m&ograve;n đất v&agrave; nước để một ng&agrave;y nhận ra sự phụ bạc với m&ugrave;a m&agrave;ng l&agrave; tất yếu.</p> <p style="text-align: justify;">Trước, th&aacute;c nước suối S&agrave; Ph&igrave;n ở ph&iacute;a đầu nguồn Dế Da đổ con dốc lao ầm ầm g&acirc;y &acirc;m vang sức v&oacute;c tự nhi&ecirc;n. Suối c&oacute; nước l&agrave; nguồn tắm m&aacute;t cho h&agrave;ng trăm h&eacute;c - ta l&uacute;a m&ugrave;a, l&uacute;a chi&ecirc;m 2 vụ. Bao c&acirc;y trồng, vật nu&ocirc;i đều c&oacute; một phần năng lượng của suối.</p> <p style="text-align: justify;">Nay, suối buồn thiu trơ đ&aacute;y nằm kh&ocirc; khốc như một sự gi&atilde; từ hoạt động, người d&acirc;n hoang mang nhẩm t&iacute;nh sự thất b&aacute;t bủa v&acirc;y đ&oacute;i ngh&egrave;o chưa biết khi n&agrave;o th&igrave; kết th&uacute;c. Dẫu đ&oacute;i ngh&egrave;o l&agrave; vậy, nhưng l&uacute;a gạo vẫn chưa phải l&agrave; niềm ước mơ khao kh&aacute;t tột c&ugrave;ng của họ. M&agrave; họ mơ một ng&agrave;y c&oacute; nước.</p> <p style="text-align: justify;">Đ&ecirc;m S&aacute; Tổng chơi vơi, &aacute;nh trăng non đổ xuống đồi trẩu khoang khuếch. Đất kh&aacute;t đ&atilde; l&agrave;m cho ch&eacute;n rượu đ&oacute;n kh&aacute;ch của người M&ocirc;ng nồng cay, s&oacute;ng s&aacute;nh c&oacute; th&ecirc;m nhiều vỡ vụn... Trước khi ngủ, vợ C&aacute; vẫn kịp mang cho t&ocirc;i chiếc v&aacute;y l&agrave; của hồi m&ocirc;n trong ng&agrave;y cưới để đắp tạm. Chiếc giường đ&oacute;n kh&aacute;ch l&agrave;m bằng th&acirc;n tre đập dập, bố con C&aacute; vẫn c&ograve;n chuyện tr&ograve; cử nhau ng&agrave;y mai đi canh nước...</p> <p style="text-align: justify;">Th&acirc;u đ&ecirc;m, &ocirc;ng S&ograve; n&oacute;i về đời m&igrave;nh, đời người ở S&aacute; Tổng bao năm gieo ng&ocirc; trỉa hạt ước mơ một suối chảy về từ qu&aacute; khứ để tắm m&aacute;t ruộng đồng. Nhưng ng&agrave;y ấy xa qu&aacute; rồi. Giờ th&igrave; &ocirc;ng mong c&oacute; một d&ograve;ng k&ecirc;nh nhỏ l&agrave;m bằng tr&iacute; &oacute;c của người Kinh để dẫn nước từ trong khe T&igrave;a Nhỏ về cấy l&uacute;a 2 vụ.</p> <p style="text-align: justify;">C&acirc;u chuyện của &ocirc;ng nhỏ dần, ngắt qu&atilde;ng rồi im bặt. Đ&ecirc;m khuya ai đ&oacute; trở m&igrave;nh hoang mang v&igrave; bản tin thời tiết chuyển m&agrave;u nắng n&oacute;ng, nhiệt độ tăng cao.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Ng&agrave;y mai... xa lắm</strong></p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;S&aacute; Tổng trải qua bao nhi&ecirc;u năm rồi vẫn thế. Chỉ c&oacute; con người gi&agrave; nua cũ kĩ đi v&agrave; chỉ c&oacute; những c&acirc;u chuyện về nước l&agrave; lu&ocirc;n n&oacute;ng.&rdquo; &ndash; C&ocirc; gi&aacute;o Trịnh Thị Hường, qu&ecirc; ở Hưng Y&ecirc;n l&ecirc;n đ&acirc;y c&ugrave;ng chồng từ những năm ch&iacute;n mấy. Hiện đang l&agrave; Hiệu trưởng Trường PTDTBTTH số 2 S&aacute; Tổng. 30 năm c&ocirc; c&ugrave;ng chồng m&igrave;nh thầy gi&aacute;o l&agrave; Ho&agrave;ng Văn Ho&agrave;n đ&atilde; chứng kiến bao nhi&ecirc;u thế hệ học sinh lớn l&ecirc;n ở S&aacute; Tổng. Bao đời l&atilde;nh đạo x&atilde; từng l&agrave; học sinh của c&ocirc; t&acirc;m; huyết cũng cứ vơi dần theo năm th&aacute;ng m&agrave; S&aacute; Tổng vẫn chưa tho&aacute;t ngh&egrave;o. Nhưng thời gian thật v&ocirc; t&igrave;nh v&agrave; bội bạc. Cho đến b&acirc;y giờ, chồng c&ocirc; đ&atilde; về với c&otilde;i phật m&agrave; S&aacute; Tổng vẫn chưa thể tho&aacute;t ngh&egrave;o.</p> <table align="center" class="imageBox"> <tbody> <tr> <td style="text-align: center;"><img alt="" src="https://i.ex-cdn.com/nongnghiepmoitruong.vn/files/baotainguyenmoitruong.vn/2021/03/24/img_20210324_100400.jpg" /></td> </tr> <tr> <td> <p class="PCaption">Em b&eacute; người M&ocirc;ng bản Dế Da, x&atilde; S&aacute; Tổng, huyện Mường Ch&agrave;, tỉnh Điện Bi&ecirc;n</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p style="text-align: justify;">Trường học của c&ocirc; c&oacute; tổng số hơn 500 học sinh v&agrave; c&oacute; gần 300 học sinh ăn b&aacute;n tr&uacute; tại trường v&agrave; 40 gi&aacute;o vi&ecirc;n. Cứ đến m&ugrave;a kh&ocirc; l&agrave; thiếu nước ăn cho c&aacute;c ch&aacute;u. Hiện nay nguồn nước ăn ở trường cho c&aacute;c ch&aacute;u phải lấy từ rất xa, ở tận một khe suối nhỏ dẫn nước về. Song đường ống nhiều khi bị tr&acirc;u b&ograve; thả r&ocirc;ng của người d&acirc;n đi lại ph&aacute; hỏng... l&agrave; cả tuần trời nh&agrave; trường mất nước.</p> <p style="text-align: justify;">&nbsp;Nh&agrave; trường c&oacute; đề nghị v&agrave; l&agrave;m tờ tr&igrave;nh xin x&atilde; một ch&uacute;t kinh ph&iacute; để sửa đường ống nước... nhưng l&agrave; x&atilde; ngh&egrave;o n&ecirc;n cũng chỉ nh&igrave;n nhau cười trừ &ldquo;c&ocirc; gi&aacute;o th&ocirc;ng cảm cho m&igrave;nh, x&atilde; kh&ocirc;ng c&oacute; tiền c&ocirc; gi&aacute;o ơi...&rdquo;</p> <p style="text-align: justify;">B&acirc;y giờ v&ugrave;ng cao đang bước v&agrave;o m&ugrave;a kh&ocirc;, người d&acirc;n c&aacute;c bản Trung Gh&ecirc;nh rồng rắn mang can, g&ugrave;i, th&ugrave;ng nhựa ra tận trung t&acirc;m Trụ sở UBND x&atilde; hơn 2km để c&otilde;ng nước về phục vụ sinh hoạt.</p> <p style="text-align: justify;">- L&agrave;m thế n&agrave;o m&agrave; S&aacute; Tổng m&igrave;nh cứ ngh&egrave;o m&atilde;i thế anh Hồ ơi? &ndash; B&iacute; thư Đảng ủy x&atilde; S&aacute; Tổng, Gi&agrave;ng Bia Hồ, người bản Dế Da, l&agrave; học sinh cũ của c&ocirc; gi&aacute;o Hường l&agrave;m chủ tịch hết 2 kh&oacute;a, rồi sang l&agrave;m b&iacute; thư. Anh cười hiền h&oacute;m hỉnh: &ldquo;M&igrave;nh cũng kh&ocirc;ng biết, d&acirc;n m&igrave;nh ở đ&acirc;y th&igrave; khổ qu&aacute;. M&igrave;nh cũng khổ..&rdquo;</p> <p style="text-align: justify;">Anh Hồ chia sẻ về những ch&iacute;nh s&aacute;ch của Đảng v&agrave; Ch&iacute;nh phủ d&agrave;nh cho x&atilde; m&igrave;nh. Từ n&acirc;ng cấp đường b&ecirc; t&ocirc;ng 7,5km từ Quốc lộ 6 v&agrave;o Trung t&acirc;m x&atilde;; l&agrave;m mới nh&agrave; văn h&oacute;a, đường b&ecirc; t&ocirc;ng, th&ocirc;n bản; Trung t&acirc;m y tế, Trụ sở l&agrave;m việc của HĐND-UBND x&atilde;.</p> <p style="text-align: justify;">Rồi một loạt c&aacute;c chương tr&igrave;nh, dự &aacute;n triển khai, tập huấn chuyển giao khoa học - kĩ thuật trong trồng trọt v&agrave; chăn nu&ocirc;i v.v&hellip; Nhưng khi kết th&uacute;c c&aacute;c chương tr&igrave;nh, dự &aacute;n th&igrave;, dự &aacute;n cũng về lu&ocirc;n theo ch&acirc;n c&aacute;n bộ, hầu hết c&aacute;c hộ d&acirc;n lại quay lại với phương thức trồng trọt v&agrave; chăn nu&ocirc;i lạc hậu như xưa.</p> <p style="text-align: justify;">V&agrave; c&oacute; lẽ nguy&ecirc;n nh&acirc;n s&acirc;u xa l&agrave; thiếu nước trong sản xuất n&ocirc;ng nghiệp. Hai thập kỷ qua, x&atilde; S&aacute; Tổng c&oacute; duy nhất 1 c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy lợi nhỏ được x&acirc;y dựng từ năm 2000 ở bản Đề D&ecirc; để phục vụ tưới ti&ecirc;u cho c&aacute;nh đồng 12ha ruộng cấy l&uacute;a nước của bản. Nay c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy lợi ấy cũng đ&atilde; xuống cấp, người M&ocirc;ng bản Đề D&ecirc; cũng chỉ c&ograve;n canh t&aacute;c 1 vụ. Ngh&egrave;o đ&oacute;i bủa v&acirc;y... bản l&agrave;ng buồn thiu, xơ x&aacute;c. Lương thực b&igrave;nh qu&acirc;n đầu người của Đề D&ecirc; n&oacute;i ri&ecirc;ng v&agrave; cả x&atilde; S&aacute; Tổng n&oacute;i chung chỉ đạt chưa đầy 300kg/người/năm.</p> <p style="text-align: justify;">Cũng chẳng phải đ&acirc;u xa, B&iacute; thư Đảng ủy x&atilde;, Gi&agrave;ng Bia Hồ ng&agrave;y th&aacute;ng 3 gi&aacute;p hạt, gia đ&igrave;nh anh vẫn c&ograve;n đứt bữa. Tụi nhỏ vẫn phải thường xuy&ecirc;n nghỉ học để đi nương. Nghe anh trần t&igrave;nh về m&igrave;nh m&agrave; t&ocirc;i buồn lặng buồn s&acirc;u.</p> <p style="text-align: justify;">Qu&aacute; ngọ. Tiễn t&ocirc;i ra đầu bản, anh Hồ, B&iacute; tư Đảng ủy x&atilde; xiết chặt tay giật giật: &ldquo;L&uacute;c n&agrave;o c&oacute; b&aacute;o gửi về cho m&igrave;nh nh&eacute;. Nếu về tỉnh gặp c&aacute;n bộ to th&igrave; n&oacute;i S&aacute; Tổng m&igrave;nh cần c&aacute;i mương dẫn nước cho người M&ocirc;ng m&igrave;nh cấy l&uacute;a. N&oacute;i hộ nh&eacute;. Thế nh&eacute;..!</p> <p style="text-align: justify;">T&ocirc;i gật đầu nh&igrave;n s&acirc;u v&agrave;o mắt B&iacute; thư Hồ như một lời hứa. V&agrave; t&ocirc;i biết, d&ugrave; b&agrave;i viết của t&ocirc;i c&oacute; d&agrave;i bao nhi&ecirc;u cũng kh&ocirc; thể tả hết nỗi l&ograve;ng kh&aacute;t khao, thăm thẳm của người M&ocirc;ng, S&aacute; Tổng.&nbsp;</p>

Link nội dung: https://nongnghiepmoitruong.vn/dien-bien-giai-phap-nao-cho-sa-tong-d679445.html