Xứ Lạng, nơi biên cương địa đầu Tổ quốc, nơi có truyền thống chống giặc  ngoại xâm với nhiều chiến công hiển hách đã được ghi vào sử sách. Nơi đây cũng là vùng đất tâm linh với nhiều ngôi đền nổi tiếng. Đền Bắc Lệ (xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn) không chỉ là nơi để người dân hành hương, cầu an, cầu phúc, mà còn là điểm đến du lịch tâm linh hấp dẫn, đưa du khách vào hành trình kết nối với cội nguồn văn hóa và dân tộc.

Linh thiêng không gian văn hóa thờ Mẫu

Đền Bắc Lệ là một trong những trung tâm thờ Mẫu lớn và tiêu biểu của miền núi phía Bắc, nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn được tôn xưng là Thượng ngàn thánh Mẫu cao sơn thần nữ. Thánh Mẫu cai quản núi rừng trong hệ thống thờ Tam phủ/Tứ phủ của tín ngưỡng thờ Mẫu. Đây là một nét đặc trưng khiến đền trở thành điểm đến linh thiêng với  người dân và du khách hành hương, đặc biệt là các thanh đồng, đạo quan và tín đồ đạo Mẫu từ khắp mọi miền đất nước.

Không gian đền thờ được bố trí theo lối truyền thống của người Việt, bao bọc xung quanh với nhiều cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Đền thờ chính được xây dựng theo lối kiến trúc kiểu chữ Đinh gồm tiền tế hậu cung. 3 cung thờ: Cung đệ Nhất thờ Ngũ vị tôn quan, cung đệ Nhị thờ đức vua cha Ngọc Hoàng, cung đệ Tam thờ Tứ vị Thánh chầu, bên phải thờ Đức thánh Trần, bên trái thờ Chúa Sơn Trang, trong cùng là cung cấm nơi phối thờ 2 ban, ban Phật và ban thờ Mẫu (tam tòa Thánh Mẫu)... Mỗi không gian đều mang dấu ấn tâm linh sâu sắc, vừa uy nghiêm vừa ấm cúng, thấm đẫm tinh thần văn hóa bản địa. Đặc biệt, 19 bức tượng cổ bằng gỗ mít cùng hoành phi, câu đối chạm khắc tinh tế qua nhiều đời là những “chứng tích sống” cho dòng chảy văn hóa tín ngưỡng ở vùng đất này.

Không giống những điểm đến sầm uất, Đền Bắc Lệ trầm mặc giữa thiên nhiên hoang sơ. Du khách đến đây không chỉ để cầu may, cầu lộc đầu năm mà còn để tìm cho mình phút giây lắng đọng giữa đời sống hiện đại đầy biến động. Tiếng chuông đồng, khói hương, không gian linh thiêng và những lễ nghi truyền thống diễn ra đều đặn khiến mỗi bước chân hành hương trở thành một hành trình trở về với chính mình.

“Đối với tôi, mỗi lần đến Đền Bắc Lệ là một lần lắng lòng. Không khí nơi đây rất đặc biệt – bình yên, linh thiêng, không quá đông đúc, xô bồ. Nhiều người ví hành trình về Bắc Lệ như một cuộc ‘trầm hương tâm hồn’ – nơi mà mỗi nén nhang thắp lên là một lời cầu nguyện cho gia đình, cho bình an, và cũng là dịp để kết nối lại với chính mình. Cũng vì thế, trong năm 2025, tôi đã trở lại đây lần thứ hai, và tôi biết chắc mình sẽ còn quay lại nhiều lần nữa”, chị Trần Ý Nhi (Hà Nội) bày tỏ.

Với những ai yêu thích du lịch tâm linh, Đền Bắc Lệ có lẽ là một điểm đến đặc biệt – không chỉ bởi kiến trúc cổ kính hay các nghi lễ truyền thống, mà còn là cảm giác thanh thản, nhẹ nhõm và thành kính mà nơi này mang lại. Những giây phút đứng dưới tán cây đa cổ thụ, nhìn khói hương quyện lên giữa không gian trầm mặc của núi rừng, khiến lòng người như được gột rửa khỏi mọi lo toan đời thường.

Lễ hội Đền Bắc Lệ – điểm hẹn tâm linh không thể bỏ qua

Mỗi năm, vào trung tuần tháng 9 âm lịch, Lễ hội Đền Bắc Lệ được tổ chức trang trọng, là một trong những lễ hội lớn của tỉnh Lạng Sơn. Đây là thời điểm thu hút đông đảo du khách thập phương và tín đồ từ khắp nơi đổ về, cùng tham gia các nghi thức truyền thống như rước kiệu, lễ trình đồng (hầu đồng), hát chầu văn, múa bóng…

Lễ hội không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại – tín ngưỡng thờ Mẫu. Với du khách, đây là cơ hội đặc biệt để trải nghiệm không khí lễ hội cổ truyền, đắm mình trong sắc màu văn hóa dân gian và cảm nhận sâu sắc tinh thần hướng thiện, nhân văn trong đời sống tín ngưỡng người Việt.

Tuy trải qua nhiều lần tu bổ nhưng đền Bắc Lệ vẫn giữ được dáng vẻ cổ kính. Không dừng lại ở việc bảo tồn và tôn tạo, chính quyền địa phương và ngành du lịch Lạng Sơn đang tích cực xây dựng đền  thành một điểm đến du lịch tâm linh tiêu biểu của khu vực. Nơi đây được định hướng là trung tâm trong tuyến du lịch tâm linh kết nối với các điểm đến gần kề như đền Đèo Kẻng, đền Quan Giám Sát, đền Chầu Lục, đền Chầu Năm… tạo thành hệ sinh thái văn hóa – tín ngưỡng đa dạng, độc đáo. Đền Bắc Lệ còn là điểm tham quan số 1 trong hành trình khám phá Công viên địa chất Lạng Sơn gồm 38 điểm đến với chủ đề “Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng” được chia thành 4 tuyến tham quan với chủ đề riêng gồm: Khám phá thế giới thượng ngàn; hành trình về miền thiên giới; cuộc sống dân dã nơi trần thế và khám phá thủy cung.

“Chúng tôi không chỉ mong du khách đến tham quan hành lễ tại đền mà còn cảm nhận được chiều sâu văn hóa của vùng đất, để từ đó yêu hơn di sản và con người xứ Lạng, góp phần quảng bá du lịch Lạng Sơn đến với bạn bè trong và ngoài nước”, ông Phùng Văn Quang, Chủ tịch UBND xã Tân Thành chia sẻ.

Hiện đền Bắc Lệ đang tích cực ứng dụng chuyển đổi số vào hoạt động du lịch: hệ thống mã QR, website, mạng xã hội, giúp du khách dễ dàng tra cứu thông tin, hiểu hơn về lịch sử và giá trị tâm linh của đền. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng như đường giao thông, bãi đỗ xe, dịch vụ lưu trú, ẩm thực… cũng đang được địa phương đầu tư đồng bộ để nâng cao trải nghiệm du khách.

Như vậy, đền không chỉ là một điểm du lịch đơn thuần, đền Bắc Lệ còn là biểu tượng tinh thần, là nơi lưu giữ ký ức văn hóa và là niềm tự hào của người dân địa phương. Trong nhịp sống hiện đại, sự bình yên nơi đây giúp con người tìm về với giá trị truyền thống, khơi dậy đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, sự hướng thiện và lòng từ bi trong mỗi cá nhân.

Với vẻ đẹp cổ kính, giá trị tín ngưỡng đặc sắc và không gian văn hóa linh thiêng, đền Bắc Lệ thực sự trở thành điểm đến cầu phúc an lành, là nơi dừng chân ý nghĩa cho những ai khao khát một hành trình tâm linh đúng nghĩa. Đến đây, để lắng lòng, để chiêm nghiệm và để kết nối sâu sắc hơn với văn hóa tâm linh Việt.