Còn nhớ hôm tổng kết Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Quỳnh Lưu mà tôi là thành viên, đến nội dung thi đua khen thưởng, bỗng thấy Bí thư Chi bộ thôn tôi Cù Thị Nhàn, trong bộ áo dài vàng thướt tha lên sân khấu nhận bằng khen của Ủy ban MTTQ tỉnh Nghệ An. Thấy tôi ngỡ ngàng, chị Phạm Thị Hải Yến, Thường vụ Huyện ủy, Chủ tịch UBMTTQ huyện Quỳnh Lưu ngồi cạnh và nói nhỏ:

- Chắc anh chưa biết rõ lắm về em Nhàn ấy đâu, một “hạt vàng mười” đấy. Nói theo chuyên môn, em là một cán bộ năng động, chỉn chu, không ngại khó, ngại vất vả của ngành mặt trận ta. Chả là, em Nhàn được dư luận, nhất là người dân thôn bảy và cả xã quê anh, rồi cả lãnh đạo huyện nữa, tin yêu thật đấy. Anh thấy lạ chưa, một cán bộ cơ sở, bán chuyên trách mặt trận, Bí thư chi bộ thôn, mà được cấp trên đánh giá cao. Nhìn vào tệp giấy khen, bằng khen của huyện, của tỉnh tặng thì đủ biết.

Nghe vậy, tôi thấy mình hơi vô tâm với nữ bí thư chi bộ giỏi giang cùng thôn, bèn lợi dụng khi người ta chèn tiết mục văn nghệ, nói chuyện riêng với chị Yến:

- Sao chị là Thường vụ Huyện ủy ở xa lắc thế mà nắm chắc cán bộ thôn nhỉ. Tôi mới về sinh hoạt chi bộ được mấy ngày nhưng cũng thấy nhiều đảng viên đánh giá cao vai trò bí thư Nhàn lắm, các nghị quyết của cấp trên em ấy thuộc làu, nên cũng đang định tìm hiểu để viết về gương của một bán chuyên trách đảm nhiệm việc của thôn đây.

Chị Yến đang vui vẻ rất đồng tình, giới thiệu ngay:

- Người ấy sinh ra và lớn lên ở thôn Bảy nhà anh, lấy chồng sang thôn Sáu. Hai thôn chỉ cách một con đường anh biết rồi, nên dễ thân thuộc với bà con cả quê mẹ đẻ lẫn quê chồng, hiểu hoàn cảnh từng gia đình, chia ngọt sẻ bùi từ thuở ấu thơ, hiểu nhau từ chân tơ kẽ tóc. Có lẽ do anh ở xa mới về nên không biết những chuyện bên nách mình đó thôi!

Tôi cười trừ: Vâng! Thật là quýt ngọt lấp lá - một người vừa có nhan sắc, vừa toát vẻ thông minh, hồi nãy phát biểu thấy khúc chiết lắm, mà sao lại chịu “tốt lụt” ở thôn quê?

Chị Yến xích lại gần tôi, giải thích: Thế này anh ạ, theo nhiều cán bộ xã Quỳnh Đôi và anh Hồ Bảo Thông - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, người cùng sinh hoạt chi bộ với Nhàn trong một lần nói chuyện với em thì Nhàn sinh ra và lớn lên trong gia đình bố mẹ là nông dân thuần túy có 6 chị em gái, bố mẹ chỉ bằng cây lúa và con gà, con lợn quyết nuôi 6 chị em đều phải tốt nghiệp đại học, quyết tâm đó giờ đây đã thành sự thật. Chị ta là “anh cả ả đầu” nên tự nhận thiệt thòi về mình. Chị đã luôn cố gắng trong học hành và công việc đồng áng, cả nội trợ nữa, nhằm giúp mẹ và làm gương cho các em sau. Thật ra thì mong muốn của Nhàn là được đứng trên bục giảng và để thực hiện ước mơ đó, cô đã thi đậu vào Khoa Ngữ văn, trường Đại học Vinh. Năm 2007, tốt nghiệp ra trường với bằng khá, sau đó đi dạy hợp đồng một số trường cấp ba trong huyện, cũng vì con nhà khó nên chỉ dạy hợp đồng. Nhưng duyên số thế nào anh ấy lại “chấm” cô về cùng tham gia công tác với địa phương, làm Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã. Chả là thời điểm ấy đang thiếu một Phó Mặt trận, biết năng lực của Nhàn, các anh lãnh đạo trong xã cũng muốn có một bán chuyên trách kiêm Bí thư chi bộ Bảy, để “thổi sinh khí” cho thôn ấy.

Sao thôn Bảy lại phải thổi sinh khí ạ? Tôi đã lờ mờ đoán ra lý do song vẫn cố gợi chuyện.

Nhấp ngụm nước chè xanh trong bát còn nóng, chị Yến kể tiếp: Lần trước nghe câu ví “thổi sinh khí” vậy tôi cũng hỏi anh Thông vì sao. Anh ấy giải thích: Trước khi Nhàn về sinh hoạt tại chi bộ Bảy, thôn này luôn bị xếp vào đơn vị trì trệ, yếu kém nhất, nhì xã. Nguyên nhân có nhiều nhưng tựu trung lại: Bí thư thì cao tuổi, cán bộ thôn thì năng lực yếu. Họ lại chưa làm gương được trong sinh hoạt đời thường nên nhân dân trong thôn chưa thật tin yêu người đứng đầu. Chị nghĩ mà xem, cán bộ thôn nói dân không nghe thì còn lãnh đạo ai được nữa? Trước tình hình đó, Thường vụ Đảng ủy xã quyết định điều cô Cù Thị Nhàn đang làm Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã về kiêm Bí thư Chi bộ thôn, vì gia đình cô Nhàn cũng ở thôn này. Đến bây giờ, tình hình thôn Bảy đã thay đổi hoàn toàn, các phong trào của thôn luôn luôn đứng đầu toàn xã, nhân dân tin tưởng vào đội ngũ lãnh đạo thôn và cả xã. Được vậy là cố gắng chung của cả hệ thống chính trị, nhưng suy cho cùng công đầu thuộc về người đứng đầu là cô Nhàn đấy chị ạ!

Tôi đồng tình với ý kiến chị Yến với chú Thông, buột miệng nói ý nghĩ vừa lóe lên trong đầu mình:

- Đúng là cán bộ nào phong trào ấy, cơ bản là lãnh đạo xã đã nhìn đúng người, đặt đúng chỗ. Cứ nhìn cô Nhàn, tôi thấy toát lên phong thái của người “Có cứng mới đứng được đầu gió”. Thật đấy.

Về đến nhà, việc đầu tiên tôi làm là đến nhà Bí thư Chi bộ thôn để bàn chuyện văn nghệ thể thao của thôn. Đó cũng là cái cớ để tìm hiểu thêm về nhân vật mình đang quan tâm. Trong tâm trí tôi cứ văng vẳng lời nhận xét tốt về Bí thư Nhàn mà chị Yến và cả chú Thông nữa, đã cho biết trước. Đến nhà Nhàn, tôi ngỡ ra chỉ cách nhà mình mấy cái ngõ, không xa lắm. Nhàn trong bộ quần áo lao động ở nhà, thực sự một thiếu phụ chân lấm tay bùn, đảm đang việc nội trợ. Chị mới ngoài ba mươi tuổi. Chị tiếp chuyện vồn vã với khách. Vừa rót nước cho tôi chị vừa nói thản nhiên:

- Cháu biết bác chứ bác không biết cháu mô, khi cháu lớn lên bác đã thoát ly thôn đi công tác rồi, nhưng chúng cháu đã đọc tác phẩm văn chương của bác cũng từ hồi phổ thông. Nói thật, chúng cháu rất tự hào với những truyện, ký bác viết về quê hương mình.

Tôi hơi tẽn tò, thăm dò: Cháu làm việc ở Mặt trận xã ta lâu chưa?

- Dạ, từ năm 2013. Còn làm Bí thư thì sau đó một chút. Chả là bác Bí thư Chi bộ tiền nhiệm thôn ta nhiều tuổi, xin nghỉ công tác, nên các anh trên xã giao cháu về đây kiêm Bí thư luôn, bác ạ!

Tôi nhìn Nhàn, cảm nhận một cô gái thôn quê thông minh, ánh mắt sáng, sắc sảo, động tác nhanh nhẹn, nụ cười tươi tắn luôn gắn trên môi, đúng là kiểu người phụ nữ duyên dáng, nhưng cũng rất kiên trì và quyết liệt trong công việc.

Những lời khen giới thiệu về Nhàn được nghe quả không sai. Nghĩ vậy, tôi nói: Bác cũng là thành viên của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện đấy cháu ạ. Hôm tổng kết năm, bác ngồi ở ghế sau, trò chuyện với chị Yến Chủ tịch, thấy cháu lên nhận bằng khen đó thôi. Thế là cả hai bác cháu đều làm công tác Mặt trận, lo công tác dân vận, bác nhớ câu của đức Khổng Tử dạy rằng “cùng thích một việc thì ghét nhau, cùng lo một việc thì thương nhau”!

Nhàn vừa chuyên nước và gật đầu, cười cười. Trong ánh nắng vàng nhạt của buổi chiều tà, hai bác cháu trò chuyện về làng xóm, về những công việc của Mặt trận Tổ quốc xã. Câu chuyện càng lúc càng đậm đà. Nhàn chẳng giấu những công việc mình và chi bộ đã làm như báo cáo với cấp trên. Nhưng trước hết Nhàn biết gợi chuyện riêng của từng gia đình trong thôn để đi vào câu chuyện một cách tình cảm, cũng là ngón nghề dân vận Nhàn thường làm:

Khi đã thân mật không giữ khoảng cách, không phân biệt ngôi thứ, Nhàn đã kể mình và chi bộ Bảy đã làm những công việc gì một cách vui vẻ tự nhiên. Bí thư cho biết tình hình chỉ đạo sản xuất, từ việc nhỏ thống nhất ngày ra mạ một trà theo lịch nông vụ của huyện, rồi đưa giống mới vào sản xuất, luân canh, chuyên canh, phát triển ngành nghề, phát triển nuôi trồng thủy sản, v.v... đến vận động nhân dân hiến đất xây dựng dựng hệ thống giao thông thôn rộng rãi; nạo vét kênh mương nội đồng cũng như trong thôn xóm thông thoáng, xây dựng đường cờ, tuyến đường kiểu mẫu, hệ thống đèn chiếu sáng đêm đêm. Nhất là thực hiện dự án xây dựng khu vui chơi cho bà con với kinh phí hơn một tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa, thật cần thiết và cũng thật cam go.

Tôi tò mò hỏi: Nhàn kể chuyện cam go ở công trình xây dựng Khu vui chơi văn hóa xem khó nhọc thế nào?

Thì khó nhất suy cho cùng vẫn là sự đóng góp kinh phí đầu tư, nhất là trong dạ chưa tin lắm số tiền đó được sử dụng đúng mục đích bác ạ. Trong thôn bác biết đấy đóng góp mỗi thứ một chút vẫn hóa ra nhiều. Lúc đầu trên địa bàn có một số người chưa tin sự minh bạch, họ không đồng tình và không hào hứng tham gia xây dựng Khu vui chơi văn hóa, cho rằng sân cũ chơi cũng được rồi. Thật ra họ ngầm phê phán sự chỉ đạo không rành mạch của cán bộ lớp trước đây. Cháu thì còn trẻ chưa dày kinh nghiệm.

Cháu trăn trở với những dự định mang lại lợi ích cho dân, nên bụng bảo dạ phải vận dụng trí tuệ tập thể của chi bộ, của các đảng viên khác nữa, tìm cho ra nguyên nhân thiếu nhiệt tình đối với từng hộ để  ngoài vận động chung còn có cách giải thích riêng phù hợp những điều họ “băn khoăn”. Từ đó cháu đã cùng các đồng chí trong chi bộ đi đến từng nhà, nắm bắt tâm lý họ tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của bà con. Có những đội tượng phải nói khéo, hạ thấp mình như con cháu họ.

Có được thông tin, cháu chỉ đạo quyết liệt việc sửa sai cũ, thu phục lòng tin của bà con  bằng những việc làm cụ thể. Để công khai tài chính và thông các quyết định của thôn của xã cho mọi người biết, cháu đã thành lập hội nhóm con em của thôn Bảy trên trang Facebook và Zalo mạng xã hội. Đây cũng là cơ hội cho mọi người cùng nói chuyện và trao đổi chung về tình hình thôn xóm mình; để họ nói lên suy nghĩ và nguyện vọng của mình, tạo nên sự gần gũi, gắn kết với mọi người dân trong thôn và cả những người con xa quê. Tình cảm tương thân tương ái và tình yêu quê hương qua trang mạng đã đánh thức ý thức của từng người khiến họ tự giác tham gia vào các phong trào xây dựng quê nhà với nghĩa vụ nhiều hơn. Người này kêu gọi người kia, tạo nên khối đoàn kết nhất trí cao trong thôn Bảy cả trong lẫn ngoài. Đấy cũng là kênh để cháu công khai tài chính nêu các khoản đóng góp ủng hộ và quyết toán chi phí các hạng mục của các dự án. Có thể nói các thắc mắc đều được giải đáp công khai, rõ ràng, đến nơi đến chốn.

Rút kinh nghiệm những khóa trước và nhiều nơi trong huyện, cháu đề nghị cấp ủy thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng công trình Khu vui chơi văn hóa riêng. Rồi phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên. Cháu không để cán bộ thôn, giữ quỹ đóng góp mà cử một đảng viên từ quân đội về hưu, được tiếng thật thà và thành thạo các con số làm thủ quỹ để bà con yên tâm.

Tóm lại, cứ bằng những cách làm cụ thể tưởng nhỏ mọn thế, nhưng lại được cái lớn là niềm tin của bà con khi bỏ đồng tiền túi ra, bỏ công sức xây dựng cảnh quan nông thôn mới.

Cuối năm 2020, thôn Bảy hoàn thành xây dựng Khu sân vui chơi với số tiền trên hai trăm triệu đồng, mà tiền vận động đã trên một trăm bốn mươi triệu đồng. Tính ra bà con chỉ đóng góp một trăm năm mươi nghìn đồng trên mỗi người, so với dự toán ban đầu là năm trăm nghìn. Kinh phí thấp nhiều so với dự toán do các con em xa đóng góp nhiều và do việc thi công hợp lý. Điều đó càng tạo niềm tin của nhân dân tiếp tục đóng góp ở các công trình khác.

Thời gian sống ở quê tôi thấy Chi bộ Bảy, đứng đầu là Bí thư lãnh đạo dân làm được nhiều việc có ý nghĩa như: Trong công cuộc xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, giải phóng tường bao, xây dựng tuyến đường kiểu mẫu, biển số nhà... Theo số liệu công khai, thôn đã hoàn thành trên 300m mương; xây dựng sân khấu tại sân vui chơi to đẹp và nhiều hạng mục văn hóa văn nghệ khác.

Nói thêm về giải phóng tường bao việc mà đã làm trước đây nhưng hãy còn một tuyến nữa mấy năm liền không giải phóng được mặt bằng. Nhàn đã cất công trực tiếp đến từng nhà để nắm lý do chưa đồng tình. Từ đó, thành lập Ban vận động và nhờ người uy tín trong thôn đến thuyết phục và tháo gỡ. Cuối cùng người phản đối trước đây gọi là “lô cốt cuối cùng” đã nghe ra và tình nguyện tự tay đập bờ bao, lui tường vào vườn nhà (trên mười mét vuông). Vậy là cái “Nút thắt cổ chai được mở ra” sau thời gian Bí thư mới nhận nhiệm vụ. Tiếp theo Chi bộ Bảy lãnh đạo tu sửa, nâng cấp một số hạng mục trong nhà văn hóa; quy hoạch đồng bộ bồn hoa, cây cảnh dọc đường trong thôn; tại ngã ba, ngã tư thôn còn dựng pano, bảng tin cổ động, trong thôn đã khơi dậy phong trào văn hóa văn nghệ truyền thống…

Tôi cho công việc thực hiện Nghị quyết của Đảng ủy xã, về triển khai thực hiện Chương trình khuyến khích người dân liên kết tích tụ ruộng đất thành vùng mẫu lớn để xây dựng các mô hình sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ là một công việc khó mà Nhàn và Chi bộ Bảy đã làm thành công. Việc ấy, nhiều năm Chi bộ, thôn cũng đã rà soát các diện tích sản xuất lúa kém hiệu quả để quy hoạch chuyển đổi; cũng có những hộ mạnh dạn đứng ra nhận thầu, nhưng mức nhận thầu không thỏa thuận được nên không thành công. Còn hiện nay “cây liễu” khéo lựa chiều gió đã mềm dẻo thuyết phục cả hai bên  nên nhiều mô hình đã hiệu quả.

Tôi thường nghe Nhàn nói câu sau với các đồng chí mình trong các buổi họp chi bộ:“Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, làm gì thì làm mình phải được sự tin tưởng của nhân dân các đồng chí ạ. Được thế sẽ tạo sự đoàn kết, thống nhất giữa lãnh đạo và quần chúng. Mọi việc lớn nhỏ của thôn ta, tôi nghĩ cứ thông qua bà con bàn bạc quyết định. Trong đó các đồng chí ta phải gương mẫu nhất là sự đóng góp ta phải làm trước "tiếng trống đưa nổi vạn quân” đã quyết thì không bàn lùi, nói và làm là một, vậy nhé...

Không chỉ nói trong chi bộ mà trong các cuộc họp của Ban Công tác Mặt trận thôn, của Chi hội cựu chiến binh, của Tổ liên gia, của Chi hội người cao tuổi và đoàn Thanh niên nữa, Nhàn đều nói theo quan điểm đó. Nhàn cũng luôn có mặt tại các cuộc họp đoàn thể để nắm bắt và nói cho hội viên, đoàn viên nghe tâm tư nguyện vọng của mình, vì biết đó cũng là tâm tư nguyện vọng của cả chi bộ.

Ông Lê Trọng Ngạch - một đảng viên cao tuổi nhất chi bộ nói với tôi: “Bí thư Cù Thị Nhàn là một cán bộ mẫu mực, luôn nêu gương. Đối với công việc nhiệt tình chí công vô tư, thường thì ý tưởng của chị rất phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và được nhân dân đồng tình ủng hộ. Trong quá trình làm nhiệm vụ, chị kiên trì, mềm dẻo và khéo léo được đảng viên, quần chúng, bà con trong thôn và anh em trong gia đình luôn tin tưởng và chia sẻ mọi việc trong cuộc sống, nên hiệu quả rất cao. Chị ấy đã tạo nên sức mạnh của thôn và chi bộ ta đấy”.

*

Tháng tư vừa rồi Chi bộ Bảy tổ chức báo công với Bác tại Thủ đô Hà Nội, Nhàn thay mặt chi bộ báo với Người những việc đã làm. Nhàn nhờ tôi xem lại bản báo cáo thành tích đã dự thảo. Tôi góp ý, nên nhấn mạnh tinh thần của một cán bộ bán chuyên trách ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay. Nhàn đỏ mặt, khẽ lắc đầu nhưng tôi biết rồi Nhàn sẽ nghĩ lại, sẽ đưa tinh thần ấy trong bản báo công với Bác của mình.