Bỏ nhà vì lo biển sạt lở

Cùng chúng tôi đi ra khu vực bờ biển bị sạt lở, ông Trần Đình Long (thôn Nam Đức, xã Đông Trạch, Quảng Trị), chỉ tay ra phía doi cát dài nằm cách xa bờ chừng năm, bảy chục mét rồi bảo: “Sau một trận bão cuối năm thì con sông Lý Hòa “bẻ lái” quay sang chạy dọc bờ biển phía tả, khoét sâu vào doi cát ven bờ. Phía biển thì đẩy cát bồi vào làm thành doi cát chạy dài. Sự biến đổi này như hình thành nhánh sông Lý Hòa thứ hai đổ ra biển”.

Bỏ nhà đi vì sợ

Theo nhiều người dân làng biển Đức Trạch kể lại thì đoạn bờ biển phía tả cửa sông Lý Hòa có rừng phi lao phòng hộ chắn sóng lâu đời. Từ rừng phi lao ra đến bờ biển cũng ngót trên trăm mét. Vì vậy, bà con cứ làm nhà chiều hướng “lấn” dần ra mé rừng dương.

Vậy nhưng, những năm gần đây, vào mùa mưa bão là sóng biển lại gây xói lở và biển lấn nhanh vào đất liền. Khi hết rừng phi lao thì biển lại khoét vào đồi cát - tấm bình phong chắn mưa bão của làng.

Biển lấn vào mỗi năm càng nhiều và nhanh hơn. Những nhà dân ở gần biển mỗi đêm mưa bão đều nghe đất lở đập ùm ùm trong tiếng sóng mà hoảng hốt.

Gia đình bà Hồ Thị Đào ở ngoài rìa xóm. Trước đó, con cái góp tiền xây cho bà căn nhà đổ mái bằng một tầng rất vững chắc. Nhưng rồi, thấy biển ngày càng lấn sâu vào đất liền, lo sợ nên cứ vào mưa bão, gió chướng là bà lại khăn gói đi ở nhờ nhà bà con. Thương mẹ, các con góp tiền mua đất, làm nhà cho bà ở vùng an toàn hơn.

Căn nhà kiên cố của bà Đào từ đó bỏ hoang. Nhiều người dân trong xóm mỗi lần đi qua lại nhìn thấy ngôi nhà còn tươi màu sơn trắng mà thở dài.

Bà Phan Thị Gái, ở gần căn nhà bỏ hoang của bà Đào, thấy chúng tôi đứng tần ngần nhìn ngôi nhà hoang thì đến bắt chuyện.

Bà Gái bảo: “Nhà bà Đào có điều kiện nên tự di dời đi tránh biển dữ. Chúng tôi cũng lo lắng lắm nhưng không có tiền mua đất làm nhà lên vùng an toàn thì đành ở trong nỗi lo đêm ngày”.

Bờ biển thôn Nam Đức bị sóng biển khoét sâu vào hình vòng cung như tạo nên một cái vịnh nhỏ.

Ông Trần Đình Long lại dẫn chúng tôi đến một đoạn xa, nơi có vết tích của một ngôi nhà mà bây giờ chỉ còn móng và bậc tam cấp lên xuống.

“Vùng này vốn trước là hồ nuôi tôm. Đây là nhà của bà con làm để ở canh hồ và chứa thức ăn cho tôm. Được mấy năm thì biển ngoạm hết hồ, hết rừng cây và “ăn” sập luôn nhà này”, ông Long nói.

Ông Hồ Lương Quang, Trưởng thôn Nam Đức cho chúng tôi hay, thôn có 600 hộ dân. Trước đây bà con cũng xây nhà dịch dần ra phía biển. Người chưa làm nhà thì đổ đá xây móng kè.

“Nay biển lấn vào quá nhanh, bà con cũng bỏ hết. Khoảng 30 hộ dân có nhà ở phía bờ biển cũng lo lắm. Nếu biển ăn hết doi cát này nữa là nhiều nhà bị nước biển tràn vào”, ông Quang cho hay.

Chùa cổ hơn 200 năm tuổi bị uy hiếp

Ông Võ Hải Quân, Chủ tịch UBND xã Đông Trạch cho chúng tôi hay, vừa nhận được đơn của Ban quản lý chùa Quan Âm về việc biển đã lấn sát vào chùa.

Chùa Quan Âm được bà con trong vùng quyên góp xây dựng từ năm 1802 và được trùng tu, sửa chữa vào các năm 1843, 1991 và 2003. Chùa được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2000. Chùa nằm trên đồi cát cao, xung quanh có nhiều cây lớn. Phía sau lưng chùa có bãi đá lớn. Những tảng đá đen, tựa như bầy trâu đang ngụp, lặn dưới biển.

Vào mùa biển động, sóng lớn “tránh” bãi đá và xoáy vào chân động cát làm xói lở. Hiện, biển đã ăn sát vào hàng cây vành đai quanh chùa. Nếu sóng biển làm sạt lở thì cũng chỉ còn cách móng ngôi chùa chưa đến chục mét.

Phía sau cổng phụ nhà chùa còn có miếu thờ Ngư Ông, nơi thờ phụng tâm linh bao đời của người dân vùng biển Đức Trạch. Bà con thường đến thắp hương cầu mong trời yên biển lặng, tôm cá đầy thuyền vào dịp đầu năm mới hay trước mỗi chuyến biển xa.

Nay, cả chùa Quan Âm và miếu thờ Ngư Ông đều cũng đang trong tình trạng bị biển gây sạt lở nguy hiểm.

Trao đổi với chúng tôi, ông Võ Hải Quân cho hay, địa phương đã có tờ trình gửi UBND tỉnh đề nghị được hỗ trợ nguồn vốn để thực hiện dự án kè bờ hữu cửa sông và cống tháo lũ kết hợp thông thuyền cửa sông Lý Hòa. “Người dân vùng biển Đức Trạch cũng mong được Nhà nước đầu tư tuyến kè để an lòng trước mùa biển động và an tâm lao động sản xuất”, ông Quân nói thêm.