Sáng 10/4, Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đặc biệt về chính sách thuế quan của Hoa Kỳ được tổ chức theo hình thức trực tuyến, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia - Chủ tịch ASEAN 2025.

Hội nghị có sự tham dự của Bộ trưởng Kinh tế các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và Timor-Leste với tư cách là quan sát viên. Đoàn Việt Nam tham dự do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn, cùng đại diện Bộ Ngoại giao và các đơn vị liên quan.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ quan điểm của Việt Nam đối với chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ. Theo đó, Việt Nam đã chủ động trong trao đổi, đối thoại và đàm phán với Hoa Kỳ và kêu gọi ASEAN đoàn kết, bình tĩnh, bản lĩnh trong hợp tác với Hoa Kỳ; ưu tiên thúc đẩy hợp tác với các đối tác ngoại khối nói chung, cũng như Hoa Kỳ nói riêng, trong các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm.

Qua đó vừa đạt được những mục tiêu phát triển dài hạn, vừa nâng cao vị thế của ASEAN trong bối cảnh mới.

Bộ trưởng cũng ghi nhận và ủng hộ nội dung Tuyên bố chung đã được Việt Nam và các nước ASEAN thảo luận, nhấn mạnh Tuyên bố thể hiện sự đoàn kết và vai trò chủ động của ASEAN trong bối cảnh thương mại toàn cầu diễn biến phức tạp, khó lường.

"Việt Nam ủng hộ việc ASEAN có cách tiếp cận toàn diện, linh hoạt và thực tế trong việc tăng cường sự tự chủ của nền kinh tế cũng như đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi cung ứng thông qua việc tận dụng hiệu quả các FTA mà ASEAN hiện có", người đứng đầu Bộ Công Thương nói.

Hiện các quốc gia ASEAN đã cho ý kiến và thông qua vấn đề nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Hội nghị sáng 10/4 được tổ chức sau khi Hoa Kỳ công bố áp dụng thuế nhập khẩu đối ứng ở mức cơ bản 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ ngày 5/4  thuế bổ sung đối với các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Hoa Kỳ từ ngày 9/4.

Sau khi trao đổi trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở và hợp tác, các Bộ trưởng đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung, thể hiện lập trường của cả khối đối với việc Hoa Kỳ áp dụng thuế quan đối ứng với một số nội dung chủ yếu sau.

Một là, khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Hoa Kỳ đối với tăng trưởng kinh tế khu vực, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, mang lại lợi ích thiết thực cho cả khu vực và Hoa Kỳ. Hiện ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Hoa Kỳ và Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai và nhà đầu tư lớn nhất của ASEAN.

Hai là, bày tỏ quan ngại sâu sắc của ASEAN về tác động tiêu cực của chính sách thuế mới của Hoa Kỳ. Chính sách này có thể gây ra thách thức to lớn cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có khả năng làm suy giảm triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu, đứt gãy chuỗi cung ứng cũng như dòng chảy thương mại và đầu tư.

Ba là, tái khẳng định cam kết của ASEAN với hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, có thể dự đoán được, minh bạch, tự do, công bằng, toàn diện và bền vững, với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đóng vai trò trung tâm. Đồng thời, kêu gọi Hoa Kỳ tham gia vào đối thoại mang tính xây dựng, thẳng thắn để giải quyết các mối quan ngại liên quan đến thương mại, đảm bảo mối quan hệ cân bằng và bền vững.

Bốn là, cam kết tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ trong thương mại, đầu tư và các lĩnh vực giá trị gia tăng cao mà hai bên cùng quan tâm; sẵn sàng tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ trên cơ chế hợp tác hiện có như Hiệp định khung về thương mại và đầu tư giữa ASEAN và Hoa Kỳ (TIFA) và Kế hoạch công tác về cam kết kinh tế mở rộng (E3) để tìm kiếm giải pháp phù hợp cho các vấn đề cùng có lợi.

Hội nghị cũng nhất trí việc thành lập nhóm đặc trách về địa kinh tế ASEAN nhằm đánh giá tác động đối với chính sách thuế của Hoa Kỳ và đề xuất những khuyến nghị kịp thời nhằm hỗ trợ ASEAN trong quá trình trao đổi, giải quyết những quan ngại của hai bên, tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực mới mà các bên cùng quan tâm.

Các nước ASEAN nằm trong nhóm bị áp thuế đối ứng cao nhất, theo công bố hôm 2/4 của chính quyền Donaldo Trump. Theo đó, một số quốc gia bị áp mức thuế rất cao như Campuchia 49%, Việt Nam 46%, Thái Lan 36%, Indonesia 32%...

Các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đánh giá cao sáng kiến của Malaysia - Chủ tịch ASEAN 2025 - trong việc đề xuất và tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN để các nước trong khu vực cùng trao đổi, đánh giá tình hình và thảo luận cách tiếp cận chiến lược của ASEAN.

Với tư cách là một khối đoàn kết, thống nhất, ASEAN đặt mục tiêu bảo vệ lợi ích kinh tế khu vực, giảm tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và cuộc sống của người dân.